geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
05-09-2025 12:58
Pod koniec sierpnia ukraińskie media informowały o prognozach niższych zbiorów zbóż, co jest szczególnie widoczne w przypadku pszenicy i jęczmienia. Według danych Państwowej Służby Statystyki średnia wydajność zbóż jest o blisko jedną piątą niższa niż rok wcześniej i znacznie poniżej pięcioletniej średniej. W wielu regionach południa i wschodu kraju plony spadły do zaledwie 1,5–2,5 tony z hektara, podczas gdy na zachodzie i w centrum zbiory są nawet dwukrotnie wyższe. Różnice te wynikają z kontrastów pogodowych – podczas gdy północ i centrum korzystały z letnich opadów, południe i wschód zmagały się z ekstremalną suszą.
Na obniżenie plonów wpłynęło kilka czynników. Najważniejszym była pogoda: sucha wiosna i upalne lato sprawiły, że wiele roślin przedwcześnie dojrzało, a ziarno pozostało drobne i słabo wypełnione. Ucierpiały także regiony dotknięte skutkami wojny, przede wszystkim utratą systemów nawadniających po zniszczeniu Kachowskiej Elektrowni Wodnej. Pola, które wcześniej dawały rekordowe plony dzięki irygacji, obecnie wydają zaledwie ułamek dawnej produkcji. Dodatkowo rolnicy ograniczali wydatki na nawozy i środki ochrony roślin, co pogłębiło problem wyjałowienia gleb i zwiększonej podatności upraw na choroby oraz szkodniki.
Pewną nadzieję daje sytuacja z kukurydzą, której zbiory dopiero ruszają. Znaczna część upraw znajduje się w centralnych i północnych regionach, gdzie warunki pogodowe były znacznie korzystniejsze. Prognozy mówią o około 27–28 mln ton tego zboża, czyli wyniku zbliżonym lub nawet lepszym niż rok wcześniej. Dzięki temu całkowity wolumen zbiorów w kraju spadnie prawdopodobnie jedynie o kilka procent w porównaniu z 2024 rokiem.
Kwestia rentowności pozostaje jednak otwarta. W minionym sezonie, mimo spadku wolumenu eksportu, ukraińscy producenci utrzymali przychody dzięki wysokim cenom na rynkach światowych. Tym razem perspektywy są mniej optymistyczne. Organizacje międzynarodowe, w tym FAO i Bank Światowy, prognozują spadek cen zbóż o około 10–11%, co w połączeniu z mniejszymi zbiorami może oznaczać dla Ukrainy utratę nawet miliarda dolarów z eksportu.
Eksperci podkreślają jednak, że w dłuższej perspektywie sytuacja może się poprawić. Rozwój nowoczesnych technologii, zwłaszcza w regionach północno-zachodnich, a także powrót do lepszego bilansu nawożenia i odbudowa systemów nawadniania mogą przyczynić się do odbicia plonów. Według prognoz Instytutu Ekonomiki Rolnictwa już w 2026 roku średnia wydajność zbóż może osiągnąć poziom 5 ton z hektara, co byłoby najlepszym wynikiem od początku pełnoskalowej wojny.
Równolegle trudności widać także w transporcie. Od stycznia do sierpnia koleją przewieziono niespełna 19 mln ton zboża, czyli o 30% mniej niż rok wcześniej. Sierpień przyniósł jednak poprawę: 2,8 mln ton oznaczało ponad dwukrotny wzrost wobec lipca i nieznaczny, sześcioprocentowy wzrost względem analogicznego miesiąca 2024 roku. Eksport wyniósł wówczas 2,55 mln ton, z czego aż 94% trafiło do portów, a jedynie niewielka część do zachodnich przejść granicznych.
