Zdjęcie: Flickr

Ukraina: trzy lata wojny

24-02-2025 08:00

Na Ukrainie trzecia rocznica pełnoskalowej inwazji rosyjskiej, to kolejny już dzień trwającej wojny. Noc była znów nerwowa - Kijów odpierał ponowny atak rosyjskich dronów i rakiet. O aktualnej, trudnej sytuacji kraju, który walczy z agresorem, mówiono natomiast w trakcie forum „Ukraina. Rok 2025”, w której uczestniczyli tak prezydent Zełenski, jak i premier rządu oraz ministrowie.

W trakcie forum, prezydent Zełenski powiedział, że jest gotowy zrezygnować ze stanowiska prezydenta Ukrainy w zamian za gwarancje bezpieczeństwa. „Jeśli chcesz, żebym zrezygnował, jestem gotowy. Mogę wymienić na NATO, jeśli będą takie warunki. Skupiam się na bezpieczeństwie Ukrainy dziś, a nie za 20 lat. Nie zamierzam też sprawować władzy przez dekadę. „To jest prawdopodobnie moje najważniejsze zadanie i moje najskrytsze marzenie” – zauważył. Jednocześnie podkreślił, że Ukraina nie może zgodzić się na gwarancje bezpieczeństwa , które opierałyby się na „słowie Federacji Rosyjskiej”.

Według prezydenta do stołu negocjacji pokojowych powinny zasiąść także państwa europejskie , m.in. Francja, Wielka Brytania i Niemcy. Wspomniał także o Turcji, gdyż jest ona istotna w kontekście gwarancji bezpieczeństwa. „Z całym szacunkiem, będziemy musieli pomyśleć o krokach logistycznych, aby zrozumieć, kto zasiądzie przy stole negocjacyjnym”. „To dla mnie absolutnie ważne” – powiedział Zełenski.

Według Zełenskiego, pełnoskalowa wojna przyniosła Ukrainie ogromne straty finansowe, sięgające 320 miliardów dolarów. Kijów otrzymał 100 miliardów wsparcia od Stanów Zjednoczonych oraz 100 miliardów od krajów Unii Europejskiej i ich partnerów, natomiast 120 miliardów pochodziło z ukraińskich środków własnych. Prezydent Wołodymyr Zełeński podkreślił, że pomoc USA nie jest traktowana jako dług, który należy zwrócić, gdyż miał umowę z Joe Bidenem, że fundusze są przekazywane w formie grantów.

Z kolei premier Denys Szmyhal zauważył w trakcie swojej wypowiedzi, że od początku pełnoskalowej inwazji, Ukraina straciła ponad 3,5 miliona miejsc pracy. „Na początku wojny straciliśmy ponad 3,5 miliona miejsc pracy i 30% PKB” – powiedział Szmyhal. Natomiast minister gospodarki Julia Swirydenko zaznaczyła, że wartość surowców na terenach okupowanych przez Rosję wynosi około 350 miliardów dolarów, a ich eksploatacja może wesprzeć rosyjski przemysł zbrojeniowy. Ukraina kładzie duży nacisk na rozwój geologii i potwierdzenie rzeczywistych zasobów surowcowych, gdyż wiele danych pochodzi jeszcze z lat 40. i 60. XX wieku.

Mimo trudnych warunków, ukraińska gospodarka wykazuje oznaki stabilizacji. Po 30% spadku PKB w 2022 roku, w 2023 odnotowano wzrost o 5%, a w 2024 roku o kolejne 3,6%. Do odbudowy przyczynia się krajowy biznes oraz wsparcie zagraniczne, które w ciągu ostatnich trzech lat wyniosło 115 miliardów dolarów. Największym darczyńcą pozostaje UE, natomiast USA przekazały 30 miliardów dolarów w ramach wsparcia budżetu. Inwestycje obejmują rozwój przemysłu zbrojeniowego, przetwórstwa rolnego oraz maszynowego, co dowodzi zaangażowania ukraińskich i zagranicznych firm w przyszłość Ukrainy.

Straty wynikające z wojny zostały oszacowane przez KSE Institute oraz władze ukraińskie, które w transporcie wyniosły 38,5 miliarda dolarów, a w sektorze energetycznym 14,6 miliarda. Rolnictwo straciło 10,3 miliarda dolarów, zaś straty w oświacie i ochronie zdrowia sięgnęły odpowiednio 7,3 i 4,3 miliarda dolarów. Zniszczono ponad 4 tysiące placówek edukacyjnych oraz 1554 szpitale i ośrodki zdrowia.

Sektor energetyczny poniósł ogromne szkody w wyniku rosyjskich ataków na infrastrukturę krytyczną. Zniszczeniu uległy elektrownie cieplne, elektrociepłownie oraz podstacje energetyczne, co doprowadziło do licznych przerw w dostawach prądu. Ukraina prowadzi intensywne prace nad odbudową sektora, koncentrując się na decentralizacji i unowocześnianiu infrastruktury. Dzięki wsparciu międzynarodowemu oraz inwestycjom krajowym udało się częściowo przywrócić funkcjonowanie sieci energetycznej, a także zmodernizować wybrane elektrownie.

Po silnej dewaluacji waluty w 2022 roku, kurs hrywny ustabilizował się, a rezerwy walutowe pozostały na poziomie niemal 40 miliardów dolarów. System bankowy zachował płynność, a udział kredytów zagrożonych spadł z 37,4% do 32,4%. Ukraina zanotowała również wzrost inwestycji w sektorze military-tech, którego wartość w 2024 roku sięgnęła 2 miliardów dolarów, trzykrotnie więcej niż rok wcześniej. Prognozy wskazują na możliwy wzrost tego sektora do 10 miliardów dolarów do 2030 roku.

Proces reform zwiększył zgodność Ukrainy z normami UE. Kraj zrealizował 36 wskaźników niezbędnych do uzyskania 16,1 miliarda euro finansowania z Unii. Porty zwiększyły przepustowość o 57%, eksportując 97,2 miliona ton ładunków, w tym 57,5 miliona ton zboża. Modernizacja przejść granicznych usprawniła logistykę, co przyczyniło się do poprawy sytuacji gospodarczej.

Jednak inwestorzy nadal pozostają ostrożni, ze względu na wysokie ryzyko wynikające z wojny. Mimo wzrostu wynagrodzeń o 15% w 2024 roku, rynek pracy pozostaje napięty, a znalezienie wykwalifikowanych pracowników staje się coraz trudniejsze. Pomimo tych wyzwań, Ukraina kontynuuje stabilizację i rozwój, mając na celu długoterminowe wzmocnienie swojej gospodarki oraz integrację z Europą.