Zdjęcie: Pixabay

Raport ONZ o torturach na Białorusi

03-10-2024 08:07

Komitet ONZ przeciwko Torturom opublikował roczny raport, w którym poinformował o wynikach śledztwa w sprawie Białorusi wszczętego przez ośrodek praw człowieka „Wiasna”. Cztery lata temu, w dniu 4 września 2020 r. dwie organizacje pozarządowe Wiasna i Białoruski Komitet Helsiński przekazały do ​​Komitetu dokument pt. „Apel o wszczęcie śledztwa w sprawie systematycznego stosowania tortur na terytorium Republiki Białorusi”.

Zarzucał, że na terytorium Białorusi systematycznie stosuje się tortury. Apel podpisało 47 obywateli Białorusi i zawierał załącznik zawierający zeznania 112 prawdopodobnych ofiar tortur. Na poparcie zarzutów dołączono dokument szczegółowo opisujący okoliczności. W lipcu 2021 r. Komitet uznał przekazane informacje za wiarygodne i zaprosiła Białoruś do współpracy przy ich weryfikacji. Władze reżimu Łukaszenki stwierdziły, że zarzuty nie są ani prawdziwe, ani obiektywne, i nie wyraziły zgody na wizytę na terytorium Białorusi.

Komitet zbadał raporty, uchwały i inne publiczne oświadczenia ONZ, jej mechanizmów oraz organizacji regionalnych, krajowych i międzynarodowych organizacji społeczeństwa obywatelskiego i potwierdziła wnioski zawarte w raportach. Komitet podkreślił, że ​​sprawcy „pozostają bezkarni”. „Zgodnie z dokumentami, szczególnie często tortury były stosowane po wyborach 9 sierpnia 2020 roku przez funkcjonariuszy organów ścigania, którzy często uciekali się do brutalnych pobić i nadmiernego użycia siły fizycznej. Regularnie stosowano je jako zamierzoną praktykę w celu zastraszania zatrzymanych lub uzyskania obciążających zeznań, a także karania przeciwników politycznych i pokojowych demonstrantów. Torturami zajmowali się funkcjonariusze milicji, strażnicy więzienni oraz funkcjonariusze służb bezpieczeństwa na komisariatach milicji, w więzieniach i w środkach transportu przewożących zatrzymanych. Zatrzymani często byli przetrzymywani w nieludzkich warunkach, charakteryzujących się nadmiernym zatłoczeniem i brakiem dostępu do opieki medycznej, spotkań z krewnymi oraz prawnikami. Wiarygodne dowody medyczne i wizualne, dostarczone Komitetowi, ilustrują ogólne wzorce tortur. Przemoc seksualna ze strony przedstawicieli państwa wobec osób pozbawionych wolności oraz groźby takiej przemocy uznano za powszechną, zwyczajową i zamierzoną praktykę" — podano w raporcie.

„Zdaniem Komitetu wszystko to prowadzi do nieuchronnego wniosku, że tortury są systematyczną praktyką na Białorusi” — oświadczył Komitet. Oczywiście rząd odrzucił wszystkie zarzuty, powtórzył swoje wcześniejsze stanowisko i zakwestionował wiarygodność źródeł informacji.

Warto jednak zauważyć, że prezentacja raportu ONZ jest dodatkowym czynnikiem nacisku na reżim Łukaszenki, obok niedawnego przekazania przez Litwę wniosku i dowodów do Międzynarodowego Trybunału Karnego dotyczących zbrodni Łukaszenki dokonywanych na Białorusinach. Wnioski Komitetu potwierdzają również tegoroczny raport Specjalnej Sprawozdawczyni ds. sytuacji praw człowieka na Białorusi Anaïs Marin, w którym czytamy, że sytuacja w zakresie praw człowieka na Białorusi nadal się pogarsza z powodu ukierunkowanej polityki reżimu Łukaszenki zwalczania sprzeciwu społeczeństwa.

Tymczasem Swiatłana Cichanouska, która brała udział w konferencji organizacji w Warszawie, wezwała kraje OBWE do wsparcia sprawy przeciwko Łukaszence, skierowanej przez Litwę do MTK i stwierdziła, że nie można mówić o jakiejkolwiek znaczącej zmianie polityki na Białorusi.