Zdjęcie: Pixabay

Reakcje po wniosku Litwy w sprawie zbrodni Łukaszenki

01-10-2024 08:12

Zapewne nie takiego podsumowania litewskiej odpowiedzi na propozycję "resetu" stosunków, oczekiwał reżim Łukaszenki. Rząd litewski przekazał do prokuratury Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) materiały dotyczące zbrodni przeciw ludzkości popełnionych przez Łukaszenkę na Białorusinach.

Od kwietnia 2023 roku białoruska opozycja demokratyczna rozpoczęła gromadzenie materiałów dotyczących zbrodni przeciw ludzkości dokonanych przez reżim Łukaszenki na ludności Białorusi. W lipcu 2023 r. eksperci opozycji we współpracy z Centrum Prawa i Demokracji Justice Hub przygotowali raport przedstawiający fakty dotyczące przestępstw, dowody ich popełnienia oraz narzędzia umożliwiające pociągnięcie do odpowiedzialności osób odpowiedzialnych za te przestępstwa. Część z tych przestępstw miała charakter międzynarodowy – popełniana zarówno na terytorium Białorusi, jak i na terytorium krajów będących stronami Statutu Rzymskiego.

Wczoraj rząd litewski, uzupełniając te informacje międzynarodową ekspertyzą, przekazał odpowiednie dokumenty prokuraturze MTK w celu rozpoczęcia śledztwa.  „W rezultacie po raz pierwszy w historii MTK państwo-strona odwołuje się do sytuacji, która ma miejsce także na terytorium państwa niebędącego stroną Statutu Rzymskiego. Ponadto po raz pierwszy Prokurator MTK ma możliwość zbadania sytuacji dotyczącej zbrodni przeciw ludzkości w kontekście białoruskim ” – czytamy w komunikacie.

W oświadczeniu litewski rząd stwierdził, że istnieją uzasadnione podstawy, aby sądzić, że od 1 maja 2020 r. do chwili obecnej na Białorusi w dalszym ciągu dochodzi do zbrodni przeciw ludzkości, w tym deportacji, prześladowań i innych nieludzkich czynów wobec ludności cywilnej Białorusi na polecenie najwyższych władz, funkcjonariuszy organów ścigania i żołnierzy.

Litwa uważa, że ​​te działania reżimu stanowią trzy rodzaje zbrodni przeciw ludzkości: nielegalna deportacja, prześladowanie, inne nieludzkie czyny i ewentualnie inne powiązane przestępstwa. Litewska minister sprawiedliwości Ewelina Dobrowolska powiedziała, że ​​Wilno zdecydowało się na ten krok, ponieważ „nie może dłużej biernie czekać, podczas gdy na sąsiedniej Białorusi na masową skalę nadal popełniane są zbrodnie przeciwko ludzkości, a ofiary marnieją na wygnaniu z dala od swoich domów, rodziny i przyjaciół”.  Minister sprawiedliwości Litwy wezwał inne kraje do przyłączenia się do wniosku.

Tymczasem prokurator MTK Karim Khan potwierdził, że Litwa jako państwo-strona MTK ma prawo przekazać materiały i zapowiedział przeprowadzenie wstępnych badań wniosku. Khan podkreślił, że ​​wniosek „nie prowadzi automatycznie do rozpoczęcia śledztwa”. „Mogę potwierdzić, że moje Biuro przeprowadzi wstępne badanie w celu rozpatrzenia wniosku w zakresie jurysdykcji MTK i ustali, w oparciu o wymogi statutu, czy istnieją uzasadnione podstawy do wszczęcia dochodzenia ” – powiedział Khan.