geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
11-04-2025 08:51
Jak można było się spodziewać, debata wokół estońskiej nowelizacji ustawy o kościołach i związkach wyznaniowych, która nakazuje działającym w tym kraju wspólnotom religijnym zerwać formalną podległość wobec władz kościołów zagranicznych, w tym szczególnie wobec Patriarchatu Moskiewskiego - spowodowała reakcję Kremla. Rzeczniczka rosyjskiego MSZ Maria Zacharowa, uznała nowe przepisy za pogwałcenie podstawowych wolności obywatelskich. „Estońskie władze świadomie niszczą prawa człowieka pod pozorem słabo zakorzenionych etykietek demokratycznych” – napisała w mediach społecznościowych, oskarżając Tallinn o narzucenie cerkwi ultimatum, które „wymusza zmianę jej istoty i zrywa związki starsze niż sama państwowość estońska”.
Władze Estonii odpierają te zarzuty, twierdząc, że celem ustawy nie jest ograniczenie wolności religijnej, lecz ochrona państwa i obywateli przed wpływami wrogich reżimów. „Nie ingerujemy w doktrynę czy praktyki religijne – chodzi wyłącznie o relacje zarządcze osób prawnych” – wyjaśnił minister spraw wewnętrznych Igor Taro. Dodał też, że w żadnym wypadku nie zakazuje się ludziom modlitwy ani nie zmusza ich do zmiany wiary.
Ustawa ta nie doprowadzi automatycznie do zamknięcia parafii Estońskiego Chrześcijańskiego Kościoła Prawosławnego, dawniej znanego jako Estoński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego. Jednak Ministerstwo Spraw Wewnętrznych będzie miało możliwość wystąpienia do sądu o zakaz działalności konkretnej organizacji religijnej. Na razie nowy minister spraw wewnętrznych twierdzi, że jest gotowy na dialog z kościołami.
Mimo tych zapewnień, przedstawiciele Estońskiego Kościoła Prawosławnego oraz monasteru w Kuremäe skierowali oficjalną skargę do Komisji USA ds. Międzynarodowej Wolności Religijnej (USCIRF), apelując o reakcję na „naciski administracyjne” i „dyskryminujące poprawki”. Adwokaci reprezentujący cerkiew wskazują, że nie istnieją dowody na łamanie prawa przez wspólnoty podległe Moskwie, a mimo to stają się one ofiarami działań opartych wyłącznie na strukturze ich podległości. „Chociaż modlimy się o pokój i uznajemy porządek konstytucyjny Estonii, grozi nam rozłam z naszą duchową tradycją” – napisano w oświadczeniu.
Krytycy ustawy wskazują również na brak przejrzystości legislacyjnej i pośpiech, z jakim przeprowadzono cały proces. „W tej sytuacji skorzystaliśmy z prawa do międzynarodowego wsparcia – zgłosiliśmy sprawę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i USCIRF” – zadeklarowali autorzy skargi.
Prezydent Alar Karis, do którego obecnie trafiła ustawa, zapowiedział, że w ciągu 14 dni podejmie decyzję o jej podpisaniu lub zawetowaniu. Jego doradca podkreślił, że analiza powinna wykazać, czy nowe przepisy rzeczywiście zwiększają bezpieczeństwo państwa, czy stanowią jedynie pozorny środek zapobiegawczy. „Nie zawsze chodzi o wybór między wolnością religijną a bezpieczeństwem – pytanie brzmi, czy w ten sposób rzeczywiście budujemy to bezpieczeństwo” – zauważył.
W międzyczasie estońskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych odrzuciło również - tradycyjne już - rosyjskie zarzuty dotyczące rzekomego niszczenia sowieckich grobów wojskowych. Jak poinformowano, usunięte obiekty nie były grobami, lecz pomnikami okupacyjnymi, a zmiany na nagrobkach wynikają z naturalnego działania glonów rozwijających się na wapieniu. „Estońskie państwo szanuje pokój grobów i wszystkich zmarłych” – zapewnił resort.