geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
04-04-2025 08:15
Niestety potwierdziły się pogłoski podawane kilka tygodni temu. Stany Zjednoczone wycofały się z międzynarodowej grupy śledczej, powołanej do pociągnięcia do odpowiedzialności rosyjskich przywódców za zbrodnię agresji wobec Ukrainy. Decyzję tę, ogłoszoną przez szefa agencji Eurojust, Michaela Schmida, tłumaczy się zmianą priorytetów w amerykańskim Departamencie Sprawiedliwości. Grupa ta, działająca pod auspicjami Eurojustu i znana jako Międzynarodowe Centrum Pociągania do Odpowiedzialności za Zbrodnię Agresji (ICPA), została utworzona w 2023 roku i skupia prokuratorów z Kijowa, krajów Unii Europejskiej oraz Międzynarodowego Trybunału Karnego. Do niedawna w jej pracach uczestniczyły również Stany Zjednoczone – jedyny kraj spoza Europy.
Wycofanie się USA to nie tylko cios polityczny, ale i finansowy – amerykański wkład w wysokości miliona dolarów rocznie oraz zaangażowanie w zbieranie dowodów były dla ICPA istotnym wsparciem. „Nie ukrywam, że przyszłość nie jest całkiem jasna,” przyznał Schmid, apelując do pozostałych członków o wypełnienie luki. Centrum dotychczas zgromadziło 3700 dowodów z 16 państw, które mogą być wykorzystane w ewentualnych procesach o zbrodnie wojenne.
Tymczasem w Kijowie pod koniec marca informowano, że trwają ostatnie prace nad utworzeniem specjalnego trybunału dla osądzenia rosyjskich przywódców za zbrodnię agresji. Jak zapowiedziała wiceszefowa Kancelarii Prezydenta Ukrainy, Iryna Mudra, „to nie sankcja ani ekonomiczne narzędzie nacisku – to kwestia bezpieczeństwa, sprawiedliwości i kary za zbrodnię”. Prace Core Group, czyli koalicji 41 państw, UE i Rady Europy, znajdują się na końcowym etapie, a ostatnie spotkania miały miejsce już nie na poziomie doradców prawnych, lecz decydentów politycznych. „W maju pokażemy pełny obraz tego, co osiągnęliśmy przez trzy lata” – zapowiedziała Mudra.
Z uwagi na ograniczenia jurysdykcyjne Międzynarodowego Trybunału Karnego, Ukraina przejęła inicjatywę i stała się głównym motorem powołania nowego, niezależnego trybunału. Projekt jego statutu został już opracowany i przekazany do dalszych konsultacji z Radą Europy. Kluczowy pozostaje siódmy punkt Formuły Pokoju prezydenta Zełenskiego, który przewiduje „pełny mechanizm odpowiedzialności państwa-agresora, obejmujący zarówno odszkodowania, jak i trybunał za zbrodnię agresji”.
Jak podkreśliła wysoka przedstawicielka UE ds. zagranicznych Kaja Kallas, szerokie poparcie międzynarodowe dla powstania trybunału to jasny sygnał: rosyjskie kierownictwo polityczne nie może czuć się bezkarne.