Mołdawia na drodze do UE: reformy, wyzwania i nadzieje na wzrost

Mołdawia, mimo wyzwań gospodarczych i geopolitycznych, konsekwentnie kontynuuje proces zbliżania się do Unii Europejskiej, podejmując konkretne działania na rzecz reform, przejrzystości finansowej oraz wspierania wolnej przedsiębiorczości. W Kiszyniowie odbyły się warsztaty zorganizowane przez Bank Narodowy Mołdawii i Biuro ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy, których celem była synchronizacja krajowych przepisów z unijnymi normami w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Znaczące postępy w tej dziedzinie zostały już odnotowane – Mołdawia została przyjęta do systemu płatności SEPA, a raport MONEYVAL wskazuje na wyraźną poprawę w systemie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Dyrektywa zawiera kluczowe elementy, takie jak raportowanie beneficjentów rzeczywistych czy współpraca międzyinstytucjonalna, a Mołdawia pozostaje „zdecydowanie zaangażowana w doskonalenie ram prawnych” - jak to ujęto na konferencji.

W ramach dalszej harmonizacji z prawem unijnym rząd przyjął projekt całkowitej reformy systemu akcyzowego – zmiany te obejmą m.in. alkohol, wyroby tytoniowe i paliwa, a także wprowadzają pełną cyfryzację procedur. Wdrożenie tych zasad nastąpi dopiero po przystąpieniu kraju do UE, ale jak zauważa Ministerstwo Finansów, instytucje i przedsiębiorcy już teraz mogą rozpocząć przygotowania, aby uniknąć problemów w przyszłości.

Znaczącym krokiem w kierunku uproszczenia życia zawodowego obywateli było również zatwierdzenie uproszczonego systemu dla freelancerów. Od teraz będą oni mogli działać jako indywidualni przedsiębiorcy bez konieczności rejestracji prawnej, a wszelkie formalności ograniczają się do złożenia deklaracji online. Zamiast skomplikowanej księgowości czy raportów miesięcznych, zapłacą jedną, zryczałtowaną stawkę podatku w wysokości 15%, obejmującą wszystkie składki. Premier Dorin Recean zaznaczył, że „projekt ten ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia freelancerom dostępu do usług społecznych, w tym emerytur i ubezpieczeń”.

Jednak pomimo tych reform gospodarka Mołdawii boryka się z trudnościami. W pierwszym kwartale 2025 roku PKB kraju spadł o 1,2%, co – jak zaznaczyła minister gospodarki Doina Nistor – było efektem spadku eksportu towarów. „Wzrost w sektorze eksportu usług nie zdołał zrównoważyć strat w handlu towarami”, stwierdziła, dodając przy tym, że „rok jeszcze się nie skończył i wszystko może się zmienić”. Do głównych przyczyn spowolnienia zaliczono zmniejszenie reeksportu, suszę, która uderzyła w rolnictwo, oraz stagnację w branży motoryzacyjnej. „Z powodu wojny w Ukrainie zmieniła się logistyka, przez co Mołdawia nie pośredniczy już w reeksportowaniu paliw. Jednocześnie producenci rolni wciąż odczuwają skutki ubiegłorocznej suszy, a sektor samochodowy – wpleciony w europejskie łańcuchy dostaw – zmaga się z brakiem zamówień”, zauważyła Nistor.

Mimo tych trudności minister podkreśliła pozytywne sygnały, w tym „pięć kolejnych kwartałów wzrostu inwestycji przedsiębiorstw w rozwój” oraz „rozwój kredytowania długoterminowego, zakup nowego sprzętu i wzrost płac – zarówno nominalnych, jak i realnych”. W 2024 roku średnia pensja wzrosła o 14%, a w pierwszym kwartale 2025 o kolejne 2–3%. Prognozy gospodarcze nie zostały jeszcze oficjalnie zrewidowane, gdyż władze oczekują dokładniejszych danych o zbiorach, sektorze usług i inwestycjach publicznych. Mimo wiosennych przymrozków minister wskazała, że „przewidywane są bardzo dobre plony, zwłaszcza zbóż, które stanowią około 75% produkcji rolnej kraju”. Minister przypomniała o pakiecie wsparcia o wartości 1,9 miliarda euro, który ma przyspieszyć rozwój inwestycji publicznych oraz wdrażanie planu wzrostu gospodarczego.