Zdjęcie: Pixabay

Litwa: projekt prawa o mniejszościach narodowych

23-04-2024 08:39

Do tej pory prawa mniejszości narodowych na Litwie są częściowo regulowane specjalnymi ustawami, takimi jak edukacja, częściowo uchwałami rządu. Jednak mniejszości narodowe od 14 lat czekają na wspólne prawo dotyczące praw i obowiązków mniejszości. Ministerstwo Sprawiedliwości przekazało już projekt ustawy o mniejszościach narodowych do konsultacji społecznych.

Według wyników Powszechnego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań, w 2021 r na Litwie mieszkało 2 miliony 810 tys ludzi, z czego 432 tys., czyli 15 proc., to przedstawiciele mniejszości narodowych. Największą mniejszością narodową są Polacy – 183 421 mieszkańców, czyli 6,53 proc. wszystkich obywateli Litwy.

Według doniesień, projekt ustawy proponuje określenie obowiązków państwa w zakresie edukacji mniejszości narodowych. "Projekt przewiduje, że państwo zobowiąże się do zapewnienia edukacji w języku mniejszości narodowych. Mówimy o językach UE pod warunkiem umowy dwustronnej, co de facto oznacza, że ​​mniejszość polska ma zapewnioną edukację w ich języku. Jeśli mówimy o innych mniejszościach, o sposobie realizacji ich edukacji decyduje państwo. Projekt przewiduje także obowiązek konsultacji z przedstawicielami mniejszości narodowych w przypadku, gdy z jakichś powodów zachodzi potrzeba zmiany sieci szkół. Tak precyzyjne określenie obowiązków państwa w zakresie edukacji mniejszości narodowych wyeliminuje także wszelkie manipulacje polityczne w tej kwestii, które obecnie istnieją” – wyjaśnia minister sprawiedliwości, Ewelina Dobrowolska.

Zwraca uwagę, że w projekcie znalazł się artykuł dotyczący już obowiązującego obowiązku, zgodnie z zaleceniem Komisji Weneckiej, który „zabrania celowej i sztucznej zmiany okręgów wyborczych zamieszkałych przez mniejszości narodowe”. Na pytanie, czy dopuszczalne będzie używanie języka mniejszości w przestrzeni publicznej, w której mniejszości narodowe stanowią większość, minister  Dobrowolska odpowiedziała, że ​​można posługiwać się językiem mniejszości narodowych, jednak sam projekt ustawy nie określa warunków używania języka mniejszości, bo „mamy odrębną ustawę o języku państwowym”.

Aleksander Radczenko, doradca prawny przewdoniczącej Seimasu Viktoriji Čmilytė - Nielsen zauważa, że ​​projekt wyraźnie wyznacza granicę pomiędzy mniejszością narodową a wspólnotą narodową. Do innych plusów projektu prawnik przypisuje także fakt, że projekt precyzyjnie określa, kto kształtuje politykę mniejszości narodowych, kto ją realizuje i w jaki sposób sama mniejszość uczestniczy w jej kształtowaniu.

„Można powiedzieć, że jest to projekt historyczny, gdyż poprzednia ustawa o mniejszościach narodowych została uchwalona jeszcze w czasach sowieckich, a przestała obowiązywać w 2010 roku. i od tego czasu na Litwie toczą się dyskusje na temat tego, jaką formę powinno przyjąć nowe prawo” – powiedział Radczenko. Przyznaje jednak, że „oczekiwania wobec tego projektu, nad którym pracowano cztery lata, były znacznie wyższe”. Wskazuje się, że największym problemem projektu jest katalog praw i obowiązków mniejszości narodowych, gdyż ma on charakter deklaratywny. Radczenko jest przekonany, że projekt na pewno zostanie poprawiony i uzupełniony. Ministerstwo Sprawiedliwości do 24 kwietnia. zaprasza do zgłaszania uwag do projektu ustawy o mniejszościach narodowych. Po uwzględnieniu otrzymanych uwag projekt ustawy o mniejszościach narodowych zostanie przekazany rządowi do rozpatrzenia. Jeśli go zatwierdzi, dokument trafi do Seimasu.