Sankcje UE wobec prorosyjskich polityków w Mołdawii

Wczoraj Rada Unii Europejskiej ogłosiła rozszerzenie sankcji wobec kolejnych osób i instytucji z Mołdawii, których działania uznano za zagrożenie dla suwerenności, niezależności i stabilności tego kraju. Restrykcje objęły siedmiu wpływowych polityków oraz trzy podmioty powiązane z kontrowersyjnym oligarchą Ilanem Șorem, znanym z długotrwałych prób destabilizacji instytucji demokratycznych w Mołdawii oraz manipulowania procesami wyborczymi.

Wśród objętych sankcjami znaleźli się liderzy ugrupowań politycznych będących kontynuacją zdelegalizowanej partii Șora, w tym Vadim Grozavu z bloku „Victorie” ("Pabieda"), Alexei Lungu z partii „Șansa”, Irina Lozovan i Natalia Parasca z partii „Renaștere”, a także Alexandru Beșchieru, Victoria Furtună i skazany za korupcję polityczną Alexandr Nesterovschi. Jak zaznaczyła Rada UE, osoby te były aktywnie zaangażowane w systematyczne próby przekupywania wyborców w trakcie wyborów prezydenckich i referendum konstytucyjnego w 2024 roku. Ich działania miały na celu „utworzenie pozornie proeuropejskiego ruchu, który faktycznie kontrolowany był z Moskwy przez Ilana Șora”.

Wraz z politykami, na liście sankcyjnej znalazły się również trzy instytucje. Jedną z nich jest firma A7, ściśle powiązana z rosyjskimi strukturami państwowymi i zaangażowana w transfer środków na korzyść konkretnych kandydatów, „oferując płatności w zamian za głosy przeciwko integracji z UE”. Kolejną jednostką objętą sankcjami został Sojusz Polityczny „Victorie – Pabieda”, który – jak wynika z raportu – prowadził kampanię dezinformacyjną oraz schematy korupcyjne. Trzecim podmiotem jest Centrum Kulturalno-Edukacyjne Mołdawii, które „ułatwiało ingerencje wyborcze, m.in. poprzez rozdawanie bonów wyborcom dowożonym do lokali wyborczych w Moskwie”.

Decyzja z 15 lipca oznacza, że liczba objętych sankcjami w związku z destabilizowaniem sytuacji w Mołdawii wzrosła do 23 osób fizycznych i pięciu podmiotów prawnych. Wszystkim tym osobom zamrożono aktywa i zabroniono wjazdu na terytorium Unii Europejskiej. W uzasadnieniu Rada UE przypomniała, że podstawy prawne do nakładania sankcji ustanowiono już w kwietniu 2023 roku na prośbę władz w Kiszyniowie. Jak podkreślono: „Sankcje są wymierzone w tych, którzy podważają fundamenty demokracji, rządy prawa i porządek konstytucyjny Mołdawii”.

Do wcześniej ukaranych należą m.in. Ilan Șor, Marina Tauber, Vladimir Plahotniuc oraz inne osoby z bliskiego otoczenia Șora, jak Chiril Guzun, Arina Corșicova czy Dimitri Miliutin. Wielu z nich przebywa obecnie poza granicami kraju, unikając odpowiedzialności sądowej, a główne struktury przez nich utworzone prowadzą działalność z terytorium Federacji Rosyjskiej. Mimo wcześniejszych działań UE, sojusz Șora konsekwentnie próbował wpływać na politykę wewnętrzną Mołdawii, posługując się taktykami finansowymi, propagandą i manipulacją wyborczą. Jak zaznaczyła Rada, „najnowsze środki mają na celu przerwanie tych nielegalnych działań i ochronę porządku demokratycznego w Mołdawii”.