Zdjęcie: Twitter

Podsumowanie szczytu Europejskiej Wspólnoty Politycznej dla Mołdawii

02-06-2023 08:52

Wczorajszy szczyt Europejskiej Wspólnoty Politycznej był wielkim testem dla Mołdawii - kraj ten nigdy nie organizował tak wielkiej imprezy międzynarodowej. Ale co bardziej istotne, ten jeden z najbiedniejszych krajów Europy, wyniósł z tego szczytu kilka ważnych deklaracji i ustaleń. Postanowiliśmy zebrać kilka najważniejszych faktów.

Już teraz można ocenić, że szczyt przyniósł Mołdawii same sukcesy. Pierwsza rzecz, na którą szczególnie liczyły władze kraju, to m.in. przemówienie Roberty Metsoli, przewodniczącej Parlamentu Europejskiego, w której stwierdziła, że negocjacje w sprawie przystąpienia Mołdawii do UE powinny rozpocząć się jeszcze w tym roku. Po drugie, co jest powiązane z integracją Mołdawii z UE, to dotychczasowa niepewność, czy nierozwiązana kwestia Naddniestrza będzie problemem na drodze do UE.

Tutaj z pomocą przyszedł Josep Borrell Wysoki Przedstawiciel UE do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, który stwierdził, że Naddniestrze nie będzie rzutowało na proces integracji. Powołał się tutaj na przykład Cypru, który jest w UE mimo także nierozwiązanego problemu terytorialnego. I tutaj warto zauważyć reakcje polityków mołdawskich. Wiceprzewodniczący parlamentu Mihai Popșoi z rządzącej partii PAS, powiedział, że kwestia Naddniestrza musi zostać rozwiązana przed przystąpieniem kraju do UE.

"Stanowisko wyrażone przez tak wysokiego rangą przedstawiciela Unii Europejskiej jest dla nas poważnym czynnikiem wsparcia. Ale to niczego nie zmienia w tym sensie, że chcielibyśmy ten konflikt rozwiązać przed wejściem do UE i będziemy nad tym pracować. Proces przystąpienia do UE i proces negocjacji akcesyjnych powinny być katalizatorem pokojowego rozwiązania, dzięki możliwościom, jakie otwierają się przed Mołdawią i naddniestrzańskim regionem Mołdawii.(...) Chciałbym jednak, aby proces uregulowania konfliktu naddniestrzańskiego nastąpił przed przystąpieniem Mołdawii do Unii Europejskiej. W rzeczywistości chciałbym, aby stało się to jak najszybciej." - mówił polityk.

„Nie opuszczamy regionu Naddniestrza. Pracujemy w obu kierunkach: nad spełnieniem warunków sformułowanych przez Komisję Europejską, nad realizacją programu reform oraz nad uregulowaniem konfliktu naddniestrzańskiego. Im więcej osiągniemy wyników na ścieżce integracji i jakości życia obywateli, im większe będzie bezpieczeństwo na prawym brzegu Dniestru (Mołdawia - red.), tym większe będzie poparcie mieszkańców lewego brzegu Dniestru (Naddniestrze - red.) dla reintegracji kraju” – powiedziała prezydent Sandu.

Do tej sprawy w czasie szczytu odniósł się także prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, który powiedział, że ​​kwestia Naddniestrza zostanie rozwiązana po zwycięstwie Ukrainy. „Wszyscy potrzebujemy zjednoczonego społeczeństwa mołdawskiego i zjednoczonego kraju Mołdawii. Oczywiście chcemy życzyć pokoju i zrobić to bez bomb, artylerii, bez ofiar śmiertelnych na waszym terytorium. Oczywiście zrobimy co w naszej mocy. Zawsze was wspieraliśmy i będziemy wspierać i jestem pewien, że to nie jest jakaś fantazja. […] Po naszym zwycięstwie, a jestem pewien, że zwyciężymy, wy też będziecie mieli zjednoczony kraj. Bez rakiet i bez Rosji” – powiedział Zełenski, odpowiadając na pytanie, czy Ukraina jest gotowa pomóc Mołdawii w rozwiązaniu kwestii Naddniestrza.

Kolejnym niebagatelnym zyskiem sprawnej organizacji szczytu w Bulboaca, było przedstawienie Mołdawii jako miejsca spotkań bilateralnych w kwestiach pokojowych. Wprawdzie nie doszło do zapowiadanego wcześniej nieoficjalnie, podpisania pokoju między Azerbajdżanem a Armenią, a których to przywódcy państw brali udział w szczycie, na co zapewne położył się cień nieobecności na szczycie prezydenta Turcji, to jednak znaczenie i wydźwięk medialny pozostaną zapewne na dłuzej. Potwierdzeniem była także deklaracja, którą podpisali prezydenci Rumunii i Ukrainy Klaus Iohannis i Wołodymyr Zełenski o poparciu Rumunii dla euroatlantyckiej integracji Ukrainy.

I następna rzecz, które władze Mołdawii mogą zapisać na plus, a są to już policzalne zyski to bezpośrednie wsparcie. Norwegia zadeklarowała, że udzieli Mołdawii pomocy finansowej w wysokości 50 mln euro - o czym poinformował premier Jonas Gahr Stere. Z kolei szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen obiecała potroić pomoc makrofinansową dla Mołdawii z 600 mln euro do 1,6 mld euro, zlikwidować roaming telefoniczny dla Mołdawii z krajami UE od 2024 r., a także przeznaczyć dodatkowe 50 mln euro na naprawę infrastruktury kolejowej i 100 mln euro na poprawę efektywności energetycznej dla społecznie wrażliwych grup ludności.

Trzeba wspomnieć o wsparciu w wyposażeniu i uzbrojeniu dla policji mołdawskiej, które przekazał minister spraw wewnętrznych RP Mariusz Kamiński. O wielkości przekazanego sprzętu mówią liczby samolotów, które zostały załadowane sprzętem: 2 samoloty typu "Herkules" oraz 4 typu Casa C-295M. Warto także wspomnieć, że w ramach zabezpieczenia imprezy Polska oddelegowała do Kiszyniowa oddział specjalny oraz śmigłowiec Black Hawk, który latał nad stolicą kraju kilka tygodni wcześniej.

Prezydent Maia Sandu podsumowała wyniki szczytu Europejskiej Wspólnoty Politycznej, zwracając uwagę na owoce spotkań. Prezydent zaznaczyła, że uczestnicy szczytu mieli czas na rozmowy o wojnie na Ukrainie i kryzysach wywołanych agresją rosyjską, integracji europejskiej, wzajemnym wsparciu i współpracy między państwami członkowskimi wspólnoty. "Pokazaliśmy siłę i jedność w trudnym dla naszego kontynentu momencie – podkreśliła prezydent.