Zdjęcie: belta

Ożywienie wokół sprawy Andrzeja Poczobuta [AKTUALIZACJA]

24-09-2025 09:05

Otwarcie granicy między Polską a Białorusią zbiegło się z ożywieniem wokół sprawy Andrzeja Poczobuta, dziennikarza i działacza mniejszości polskiej skazanego na osiem lat kolonii karnej. W  przestrzeni medialnej reżimu Łukaszenki niemal równocześnie pojawiły się doniesienia o spotkaniu Anżeliki Borys z uwięzionym dziennikarzem Andrzejem Poczobutem. Zbieg tych wydarzeń stał się podstawą do snucia narracji o możliwej zmianie klimatu politycznego między Mińskiem a Warszawą.

Jak doniosła "Nasza Niwa", w prorządowej prasie pojawiły się wiadomości, że władze białoruskie próbują w ten sposób budować obraz gotowości do kompromisu, jednocześnie podkreślając, że ustępstwa mają być wzajemne i nie mogą wyglądać na jednostronne zwycięstwo Polski. Zwrócono uwagę, iż w normalizacji tranzytu przez region zainteresowane są także Chiny, co ma dodatkowo zwiększać presję na obie strony, aby obniżyć poziom napięcia.

W interpretacji propagandysty Andrieja Łazutkina sprawa Poczobuta jest elementem szerszej układanki, w której Białoruś stara się pokazać, że gotowa jest na gesty dobrej woli, ale jedynie wówczas, gdy druga strona odstąpi od działań uznawanych w Mińsku za destrukcyjne. Tego rodzaju stanowisko wpisuje się w szerszą strategię łagodzenia konfliktu, choć jednocześnie w przekazie władzy nie brakuje propagandowych insynuacji. W praktyce oznacza to, że przyszłość Poczobuta, podobnie jak relacje polsko-białoruskie, są obecnie traktowane w kategoriach targu politycznego.

Równolegle sprawa uwięzionego dziennikarza zyskuje coraz większe znaczenie na arenie międzynarodowej. Poczobut został nominowany do Nagrody im. Sacharowa przyznawanej przez Parlament Europejski. Zgłoszenia dokonały dwie frakcje, które nazwały go symbolem walki o wolność i demokrację w Białorusi. W gronie kandydatów znalazły się także osoby i grupy z innych części świata, m.in. pisarz Buālem Sansal czy dziennikarze pracujący w strefach konfliktów. Do połowy października lista zostanie zawężona do trzech finalistów, a laureat poznamy 22 października. Sama nominacja pokazuje jednak, że nazwisko Poczobuta staje się częścią globalnej dyskusji o prawach człowieka.

Wizyta Anżeliki Borys w kolonii karnej w Nowopołocku miała szczególny wydźwięk. Jak podkreślała, uzyskała na nią zgodę po osobistej prośbie skierowanej do władz państwowych. W relacji zamieszczonej w internecie pisała, że Poczobut otrzymuje potrzebne leki i zachowuje dobrą kondycję psychiczną. Sam więzień miał dodać, że „Bóg każdemu wyznacza własną drogę”, a także przekazał podziękowania wszystkim wspierającym go osobom.

Wyrok na Poczobuta zapadł w lutym 2023 roku po zamkniętym procesie, w którym uznano go za winnego podżegania do nienawiści i wzywania do sankcji. Kara ośmiu lat kolonii karnej wywołała falę międzynarodowej krytyki, a dziś, w obliczu prób odblokowania relacji między Białorusią i Polską, jego sprawa stała się jednym z najbardziej symbolicznych punktów spornych.

Aktualizacja, godz. 11:55

W rozmowie z „Rzeczpospolitą” przewodnicząca nieuznawanego przez władze Związku Polaków na Białorusi, Andżelika Borys, opowiedziała o swoim spotkaniu z więzionym działaczem Andrzejem Poczobutem. Spotkanie trwało ponad półtorej godziny, podczas którego mogła się upewnić, że działacz czuje się stosunkowo dobrze i przyjmuje niezbędne leki, choć ostatnio spędził tydzień w szpitalu.

Rozmowa dotyczyła między innymi działalności Związku Polaków oraz nauki języka polskiego. Borys zaznaczyła, że organizacja nie angażuje się w politykę i nie dąży do konfrontacji. Sama zaś mówiła Poczobutowi o kontaktach z władzami Białorusi i Polski w sprawie jego przyszłości. On z kolei miał podkreślić, że „życie powierza Bogu” i że nie chce, by rodzina nadmiernie się o niego martwiła. Dodał również, że choć więzienie nie jest łatwym doświadczeniem, stara się zachować spokój, a najbliższym przesyła pozdrowienia i wdzięczność za pamięć.

Borys przyznała, że choć Poczobut waży obecnie 73 kilogramy i w szpitalu udało mu się nieco przybrać na wadze, to warunki więzienne nie pozostają bez wpływu na jego zdrowie. Pytana, czy możliwość wizyty może mieć związek z decyzją polskich władz o otwarciu granic, nie chciała spekulować. Podkreśliła jedynie, że rozmowy o uwolnieniu Poczobuta toczą się równolegle z przedstawicielami zarówno Białorusi, jak i Polski. Nie poruszano też wątku ewentualnego wyjazdu działacza za granicę w przypadku jego uwolnienia, gdyż, jak zaznaczyła, „było zbyt wiele innych tematów”. Borys zdradziła również, że zwracała się o pomoc do Polonii w Stanach Zjednoczonych i nie wyklucza, że sprawa mogła dotrzeć nawet do Donalda Trumpa. Ostateczne decyzje – jak podkreśliła – i tak należą jednak do władz w Mińsku.

Wirtualna kawa za pomocą portalu suppi.pl: