Zdjęcie: Pixabay

Gospodarka Mołdawii przegania gospodarkę Białorusi

06-11-2024 13:52

Na łamach opozycyjnego portalu bialoruskiego "Zerkalo" opublikowano ciekawy artykuł będący porównaniem obecnego stanu bialoruskiej gospodarki z aspirującą do UE, z gospodarką, kilkukrotnie mniejszą pod względem ludności, Mołdawią. Po upadku ZSRR Białoruś nigdy nie należała do najbardziej rozwiniętych gospodarczo krajów w Europie. Niemniej jednak nie znajdowała się również na samym dnie - twierdzą publicyści.

W 1994 roku, gdy Łukaszenka objął władzę, Białoruś pod względem PKB per capita przewyższała kilka krajów: pogrążoną w wojnie Bośnię i Hercegowinę, Albanię, Ukrainę, Mołdawię, a także Rumunię i Bułgarię, które dziś należą już do Unii Europejskiej. Białoruś wyprzedzała wtedy Mołdawię (574 dolary) prawie trzykrotnie, z wynikiem 1462 dolarów.

Niestety, przez 30 lat rządów Łukaszenki Białoruś stopniowo traciła swoją pozycję nawet wśród tych europejskich outsiderów. Już w latach 90. Rumunia i Bułgaria wyprzedziły Białoruś, a ich PKB per capita jest obecnie 2-2,5 razy wyższe niż na Białorusi. Po 2020 roku  Białoruś została prześcignięta także przez Albanię i Bośnię i Hercegowinę. W niektórych latach gospodarka Białorusi mogła jeszcze wyprzedzać gospodarkę Macedonii Północnej, ale również od 2020 roku ten kraj wyprzedza Białoruś.

W tym momencie oprócz Kosowa w 2023 roku jedynie ogarnieta rosyjską inwazją Ukraina, oraz Mołdawia miały niższy PKB per capita niż Białoruś. Mołdawia jednak szybko niweluje tę różnicę. W 2010 roku Białoruś wyprzedzała Mołdawię pod względem PKB na mieszkańca aż 2,5-krotnie (6034 dolary wobec 2437 dolarów). W 2020 roku, różnica spadła do 1,5 raza (6543 dolary na Białorusi w porównaniu do 4376 dolarów w Mołdawii). W 2023 roku przepaść między gospodarkami jeszcze bardziej się zmniejszyła: mołdawski PKB na mieszkańca był już tylko o 1,2 raza niższy niż białoruski (7829 dolarów w porównaniu do 6651 dolarów). Na pewno Mołdawia przegoniła już Białoruś w poziomie średnich zarobków.

Najnowsze oficjalne dane dotyczące wynagrodzeń w Mołdawii odnoszą się do drugiego kwartału 2024 roku. Wówczas było to 14 069 lei (około 774 USD). Przeciętny Białorusin w tym samym czasie (w maju 2024 r.) otrzymał 2219 rubli przed odliczeniem podatku, czyli około 693 USD. Oznacza to, że obecnie Mołdawianie zarabiają średnio około 12% więcej w dolarach niż Białorusini. I mimo, że w Mołdawii nadal jest duży poziom ubóstwa - piszą dziennikarze - to fakt wyprzedzenia Białorusi pod względem wysokości wynagrodzenia "brzmi przerażająco".

W tym świetle już nieco inaczej brzmią ostatnie "sukcesy" rządu Łukaszenki, którego zresztą aktualny szef Raman Hałouczenka, tłumaczył się dzisiaj z poziomu defizytu budżetowego. Planowany deficyt budżetu na przyszły rok wynosi 1,6% PKB, a budżet "jest tworzony na podstawie konserwatywno-pesymistycznych prognoz, aby zapewnić sobie przestrzeń do manewru". Hałouczenka podkreślił, że mimo deficytu państwo wypełni swoje zobowiązania społeczne, w tym budowę placówek zdrowia, szkół i przedszkoli.

Hałouczenka dodał, że w przypadku kryzysu gospodarczego lub globalnej recesji, gdyby nie udało się pokryć deficytu z dodatkowych dochodów, państwo "rozważy optymalizację wydatków". Wówczas realizację niektórych projektów można by przesunąć lub zredukować część wydatków. Nie odniósł się jednak do zwiększenia wydatków na struktury siłowe. Według projektu budżetu na 2025 rok wydatki na obronę narodową mają wynieść 4,73 miliarda rubli, co stanowi wzrost o 32,1%.. Wydatki na wymiar sprawiedliwości, działalność organów ścigania i bezpieczeństwo wzrosną o 14,4% do 5,344 miliarda rubli.