Zdjęcie: polishwomen.md

Historyczna inicjatywa polskiej organizacji w Mołdawii

15-01-2024 08:20

Jak podał Kamil Całus, ekspert OSW, z inicjatywy mołdawskiej Ligi Kobiet Polskich dokonano "cyfryzacji" tzw. Polskiego Cmentarza w Kiszyniowie. Na stronie ligi znajdziemy nie tylko spis pochowanych tam rodaków, ale też zdjęcia ich mogił. Organizacja „Liga Kobiet Polskich w Mołdawii” powstała pod koniec 1996 r, a rejestracji dokonano w maju 1998 roku. Celem organizacji jest zachowanie tożsamości, promocja kultury i tradycji Polski oraz polskiego dziedzictwa w Mołdawii. Pierwszą prezes Ligi Polskich Kobiet była Tamara Manoli.

Jeżeli chodzi o projekt, to wśród pochowanych Polaków jest m.in. prof. Walenty Wojciechowski. "Ten wybitny architekt odpowiedzialny jest za powojenną rekonstrukcję Kiszyniowa. Spod jego ręki wyszły m. in. takie gmachy jak siedziba Ministerstwa Przemysłu Spożywczego (obecnie prokuratura generalna). Jeśli byliście w Kiszyniowie mijaliście co najmniej kilka jego dzieł. Wojciechowski miał bardzo charakterystyczny styl. Właściwie nadał kształt powojennemu Kiszyniowowi. Tablice ku czci tego znamienitego specjalisty znaleźć można w kilku miejscach mołdawskiej stolicy." - napisał Kamil Całus.

Warto wymienić także pochówek Leopolda Szeydewandta oraz jego żony Adelajdy, a który był architektem Kiszyniowa w latach 1862-1883. Razem z Alexandru Bernardazzim, czołowym budowniczym tego okresu, był twórcą wielu budynków użyteczności publicznej i kamienic w rozwijającym się wówczas bardzo prężnie Kiszyniowie. Wśród polskich grobów znajdziemy również nagrobek doktora Mariana Żurakowskiego, zasłużonego dla miejscowej Polonii, lekarza szpitala Czerwonego Krzyża w Kiszyniowie.

Warto dodać, że pierwszy rejestr zabytkowych polskich nagrobków sporządziła i opublikowała w pracy zbiorowej „Analecta Catholica”, historyk Nelea Saganowa, znawczyni problematyki udziału społeczności rzymskokatolickiej w życiu Besarabii.

Cmentarz Katolicki w Kiszyniowie został założony około 1813 r. decyzją metropolity Benulescu-Bodoni. Chowani na nim byli Ormianie, Niemcy i Polacy, nazywany jest jednak powszechnie Polskim. Początkowo zajmował większy obszar, jednak po serii trzęsień ziemi między 1977 a 1990 rokiem, poważna jego część uległa dużym zniszczeniom, znajdujące się na niej nagrobki, wywieziono w nieznane miejsce, szczątki ludzkie i resztki mogił zrównano z ziemią, a na zdewastowanym terenie postawiono garaże. W tych okolicznościach tym ważniejsza stała się kwestia uratowania i zachowania pozostających na tej nekropolii historycznych polskich mogił.

Link do projektu w źródle