Zdjęcie: reform.by

Dwie wystawy z Polski na Biennale w Wenecji

12-04-2024 09:55

Na początku roku informowaliśmy o polsko-ukraińskiej wystawie na Biennale w Wenecji i związanych z tą wystawą kontrowersjach. Jak się okazuje, ostatnie dni dopisały jednak jeszcze bardziej zaskakujące zakończenie w sprawie polskiej obecności na weneckim Biennale.

Polska uczestniczy w Biennale w Wenecji od 1932 roku, kiedy to uroczyście otwarto Pawilon Narodowy. Obecnie organizatorem pawilonu jest Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, która zorganizowała konkurs projektowy. Projekt dyrektora Zachęty Janusza Janowskiego, kuratorów Piotra Bernatowicza i Dariusza Karłowicza i artysty Ignacego Czwartosa zatytułowany „Polskie ćwiczenia z tragedii świata. Między Niemcami a Rosją” miał przedstawić polską tragedię XX wieku. Decyzję jury oficjalnie zatwierdził ówczesny Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński.

Jednak jeszcze zanim to nastąpiło, decyzja wywołała falę dyskusji, a po wyborach parlamentarnych i zmianie rządu, decyzję zmienił nowy minister Bartłomiej Sienkiewicz, który zresztą  usunął ze stanowiska dyrektora Zachęty Janusza Janowskiego, a jego obowiązki przejęła wicedyrektor Justyna Markiewicz.

W nowej sytuacji minister Sienkiewicz na projekt wystawy w ramach 60. Międzynarodowej Wystawy Sztuki w Wenecji w 2024 r. skierował rezerwowy projekt wystawy „Powtarzajcie za mną” zgłoszony przez kuratorkę Martę Czyż z udziałem ukraińskiej grupy Open Group (Jurij Bilej, Pawło Kowacz, Anton Varga). Ignacy Czwartos i Janusz Janowski nazwali to posunięcie ministra aktem cenzury.

Wydawało się, że kwestia polskiego udziału w Biennale została ostatecznie ustalona. Tymczasem zablokowany przez ministra projekt „Polskie ćwiczenia z tragedii świata. Między Niemcami a Rosją”, został "przejęty" przez Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Dyrektor instytucji Piotr Bernatowicz powiedział, że na Biennale w Wenecji pokaże wystawę „Polonia bez cenzury” Ignacego Czwartosa, która została odrzucona przez Ministra Kultury Bartłomieja Sienkiewicza.

Biennale w Wenecji ma także program równoległy, który obejmuje pawilony alternatywne. Paradoksem całej tej sytuacji jest jednak to, że organizatorem alternatywnego polskiego pawilonu „Polonia bez cenzury” będzie państwowa instytucja kultury podlegająca Ministerstwu Kultury. Wystawa dzieł Czwartosa będzie prezentowana w apartamentowcu przy Viale IV Novembre 8, niedaleko oficjalnego Pawilonu Polski. Jednak jak zaznaczył Bernatowicz, w wystawie nastąpią zmiany, bo pojawiły się nowe tematy. Międzynarodowa wystawa sztuki La Biennale di Venezia rozpocznie się 20 kwietnia i potrwa do 24 listopada 2024 r.