geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
16-10-2025 13:53
Rada Unii Europejskiej zatwierdziła 13 października nową umowę handlową z Ukrainą, która przewiduje zwiększenie limitów na eksport produktów rolnych. Choć decyzja ma złagodzić skutki przywrócenia ceł i ograniczeń, eksperci podkreślają, że nie zastąpi ona pełnego „handlowego bezwizu”, jaki obowiązywał w latach wojny.
Od 2022 roku, gdy rosyjska blokada sparaliżowała ukraińskie porty, Unia tymczasowo zniosła wszystkie bariery handlowe dla towarów z Ukrainy. Dzięki temu kraj ten stał się jednym z głównych dostawców żywności na unijny rynek, a w 2023 roku aż 59 procent eksportu rolnego trafiało właśnie do państw Wspólnoty. Ten wyjątkowy reżim wygasł jednak 5 czerwca 2025 roku, gdy Bruksela przywróciła system ceł i kwot znany jeszcze z umowy stowarzyszeniowej z 2021 roku. Straty dla ukraińskiej gospodarki Narodowy Bank oszacował na około 700 milionów dolarów rocznie.
Nowa decyzja Rady UE wprowadza tzw. „plan B” – zwiększone kwoty na eksport 21 z 34 grup produktów. Zgodnie z danymi przedstawionymi przez ukraińskich urzędników, limity na niektóre towary, jak cukier czy pszenica, wzrosły wielokrotnie w porównaniu z 2021 rokiem, jednak nadal pozostają znacznie poniżej poziomów sprzedaży osiąganych podczas pełnej liberalizacji handlu. Przykładowo, dla pszenicy przewidziano 1,3 mln ton rocznie wobec 6,3 mln ton eksportowanych w 2024 roku, a dla jaj – 18 tys. ton wobec 60 tys. w roku ubiegłym.
Zdaniem ekspertów z branży, obecne porozumienie nie jest krokiem wstecz, lecz powrotem do mechanizmu, który miał zostać zrewidowany jeszcze w 2022 roku, gdyby nie rosyjska agresja. Jak tłumaczy przedstawicielka Ukraińskiego Klubu Agrobiznesu, Ołeksandra Awramenko, system całkowicie wolnego handlu z UE był rozwiązaniem nadzwyczajnym i może zostać przywrócony dopiero po przystąpieniu Ukrainy do Unii.
Choć część ukraińskich towarów nadal trafi do Europy, eksport w coraz większym stopniu będzie kierowany na inne rynki, zwłaszcza że transport morski przez porty w Odessie znów funkcjonuje. Najwięcej problemów pozostaje w przypadku produktów wymagających chłodzenia i specjalnych łańcuchów dostaw – mięsa drobiowego, nabiału czy przetworów spożywczych. Nowa umowa handlowa ma wejść w życie w 2026 roku, po formalnym zatwierdzeniu przez Wspólny Komitet Stowarzyszeniowy Ukrainy i Unii Europejskiej.
