Zdjęcie: Dowództwo Operacyjne USZ

„Rosja jest do pokonania" – kluczowe wnioski wprost z kijowskiej konferencji

18-03-2025 15:00

Wojna na Ukrainie wciąż trwa, a jej konsekwencje kształtują przyszłość całej Europy. Na przestrzeni trzech lat konflikt ewoluował – Ukraina, choć wyniszczona nieustannymi atakami, wykazała niezwykłą odporność, a Rosja nie osiągnęła swoich strategicznych celów. Jednak najnowsze zmiany na arenie międzynarodowej, zwłaszcza sygnały płynące ze Stanów Zjednoczonych, pokazują, że polityczna dynamika wokół wojny nieustannie się zmienia. Tekst nadesłał nasz redakcyjny kolega Damian Kujawa.

Specjalnie dla Was przedstawiamy kluczowe kwestie omówione podczas konferencji „Polsko-ukraińska współpraca wojskowa – tradycje i perspektywy" zorganizowanej przez Centrum Mieroszewskiego we współpracy z Ambasadą RP w Kijowie.

Ukraina w obliczu nowych wyzwań – wojna trwa, ale strategiczne cele pozostają niezmienne
W dyskusji otwierającej konferencję wzięli udział:
• Paweł Zalewski – wiceminister obrony RP
• Iwan Hawryluk – wiceminister obrony Ukrainy
• Ernest Wyciszkiewicz – dyrektor Centrum Mieroszewskiego (moderator)

Podczas rozmowy wybrzmiało jedno zasadnicze przesłanie – Rosja nie jest niepokonana, a jej dalsze działania można skutecznie powstrzymać jedynie dzięki determinacji Ukrainy i solidarności Zachodu. Pomimo licznych trudności, ukraińska armia wciąż odpiera rosyjskie ataki, ale jednocześnie priorytetem staje się rozwój rodzimego przemysłu obronnego oraz pogłębienie współpracy z kluczowymi partnerami – w tym z Polską.

Wiceminister obrony Ukrainy Iwan Hawryluk rozpoczął swoją wypowiedź od podkreślenia, że wojna przeciwko Rosji trwa już od 2014 roku, a Ukraina niezmiennie walczy o swoją niepodległość, integralność terytorialną i demokratyczne wartości.

Jednym z kluczowych tematów dyskusji było nasilenie rosyjskich ataków na infrastrukturę energetyczną Ukrainy, co stanowi nie tylko bezpośrednie zagrożenie dla ludności cywilnej, ale także próbę destabilizacji gospodarki kraju. Wiceminister obrony Ukrainy podkreślał, że Rosja stosuje strategię wyniszczania, próbując uniemożliwić normalne funkcjonowanie ukraińskiej gospodarki i społeczeństwa. Zdaniem Hawryluka, Ukraina wciąż pozostaje silna i walczy nie tylko na froncie, ale także aktywnie zabiega o wsparcie sojuszników i rozwija własny przemysł obronny, dążąc do większej niezależności od zagranicznych dostawców uzbrojenia. W jego opinii tylko skoordynowane działania koalicji państw wspierających Ukrainę mogą skutecznie powstrzymać rosyjską agresję i zapewnić stabilność w regionie.

Wiceminister obrony RP Paweł Zalewski jednoznacznie podkreślił: „Dzisiaj musimy mieć myśl dotyczącą tego, że Rosja jest do pokonania i że w przypadku, gdy Rosja nierozważnie podejmie decyzję, aby zaatakować Zachód, tę wojnę przegra." Według Zalewskiego, to właśnie determinacja Ukrainy w walce z rosyjską agresją stanowi przykład dla całego Zachodu i dowód na to, że Rosja nie jest wszechmocna. Jednak, aby ten scenariusz mógł się zrealizować, niezbędne jest:
• wzmocnienie sił zbrojnych Europy – Polska i UE muszą przejąć większą odpowiedzialność za swoje bezpieczeństwo,
• rozbudowa przemysłu obronnego – nie tylko dla Polski, ale dla całej Europy,
• ścisła współpraca wojskowa z Ukrainą – w zakresie produkcji amunicji, systemów obronnych i technologii wojskowych.

Zalewski zwrócił również uwagę na przełom w myśleniu europejskich liderów – Francja, Niemcy i inne kraje coraz wyraźniej dostrzegają konieczność szybszej rozbudowy własnych zdolności obronnych.

Polska i Ukraina – partnerstwo na polu walki i w przemyśle obronnym

Podczas panelu wiele miejsca poświęcono także współpracy militarnej między Polską a Ukrainą. Minister Hawryluk wyraźnie zaznaczył, że Polska od początku wojny była pierwszym krajem, który otworzył swoje granice dla wsparcia militarnego i humanitarnego Ukrainy. Z kolei minister Zalewski dodał, że współpraca nie ogranicza się wyłącznie do dostaw broni.

Polska stawia na długofalowe partnerstwo tj.:
• produkcję amunicji i systemów rakietowych – kluczowy obszar rozwoju polsko-ukraińskich relacji,
• rozwój technologii walki radioelektronicznej (dronów) – Ukraina jest światowym liderem w tym zakresie, a Polska może stać się głównym partnerem w ich produkcji.
– Najważniejsze jest, aby Polska i Europa w taki sposób wsparła Ukrainę, aby ta miała atuty w swoim ręku wobec wszystkich tych, którzy będą chcieli Ukrainie narzucić porządek, którego Ukraina zaakceptować nie będzie mogła – w sesji Q&A wiceminister Zalewski tłumaczył, co tak naprawdę oznacza bycie przy stole negocjacyjnym.

Zapis panelu, wraz ze szczegółowymi analizami wiceministrów obrony Polski i Ukrainy jest dostępny na naszym kanale YouTube. Zachęcamy do obejrzenia:

Wojny i współpraca Polaków i Ukraińców. Lekcje z historii i współczesności

Wspólne losy Polski i Ukrainy wielokrotnie splatały się na polach bitew – od czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów po XIX wieczne powstania narodowe. Podczas drugiego panelu dyskusyjnego naszej kijowskiej konferencji, wybitni historycy z Polski i Ukrainy przeanalizowali kluczowe momenty tej współpracy, podkreślając ich znaczenie dla współczesnych relacji między naszymi narodami. Jakie wydarzenia kształtowały polsko-ukraińską współpracę wojskową? Jakie wartości łączyły nasze narody na polach bitew od XVI wieku po XIX stulecie? Czy historia może stanowić argument za dalszym zbliżeniem Polski i Ukrainy w kontekście współczesnych zagrożeń?

Na te pytania odpowiadali uczestnicy panelu dyskusyjnego, wśród których znaleźli się:
• prof. Grzegorz Motyka (Wojskowe Biuro Historyczne) – moderator
• prof. Piotr Kroll (Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego)
• dr Łukasz Adamski (Centrum Mieroszewskiego)
• prof. Oleksij Sokyrko (Narodowy Uniwersytet Kijowski im. Tarasa Szewczenki)
• prof. Wiktor Horobec (Instytut Historii Ukrainy Narodowej Akademii Nauk Ukrainy)

Dyskusja koncentrowała się wokół trzech głównych zagadnień: historycznej współpracy wojskowej, jej konsekwencji politycznych oraz sposobów, w jakie Rosja starała się sabotować polsko-ukraińskie sojusze.

Od Chocimia po powstanie styczniowe

Jednym z kluczowych tematów dyskusji była rola Kozaków jako elementu wojskowego Rzeczypospolitej. Prof. Piotr Kroll przypomniał, że już w XVI wieku kozacy stanowili istotną siłę militarną, która broniła wschodnich rubieży przed najazdami tatarskimi. Wspomniał także o wojnie chocimskiej w 1621 r., kiedy to połączone siły polsko-litewsko-kozackie powstrzymały osmańską ofensywę. Paneliści zgodzili się, że jednym z kluczowych momentów w historii polsko-ukraińskiej współpracy wojskowej było powstanie styczniowe (1863-1864). Prof. Wiktor Horobec zwrócił uwagę na fakt, że w walkach uczestniczyli także Ukraińcy, w tym przedstawiciele miejscowej szlachty oraz dawni nadworni Kozacy. „W polskiej historiografii podkreślano głównie polski charakter powstania, jednak na Ukrainie również istniały ogniska oporu wobec caratu" – zaznaczył.

Rosyjskie wysiłki na rzecz podziału

Jednym z głównych wniosków, które pojawiły się w dyskusji, była systematyczna polityka Moskwy zmierzająca do osłabienia współpracy polsko-ukraińskiej. Dr Łukasz Adamski przypomniał, że rosyjska propaganda od XVIII wieku dążyła do wykreowania konfliktu między Polakami i Ukraińcami, podsycając napięcia społeczne i religijne. Paneliści ponadto zauważyli, że carat wykorzystywał historię jako narzędzie polityczne, podkreślając kozacką walkę z Polakami, jednocześnie marginalizując przykłady współpracy. Prof. Oleksij Sokyrko podkreślił, że narracja o Ukrainie jako „bratnim narodzie" była jednym z filarów rosyjskiej polityki historycznej. Z kolei w XIX wieku cyrkularz wałujewski (1863) zabraniający publikacji w języku ukraińskim był dowodem na dążenie Moskwy do eliminacji ukraińskiej tożsamości narodowej.

Lekcje dla współczesności

Uczestnicy panelu zgodnie podkreślili, że historia polsko-ukraińskiej współpracy wojskowej powinna służyć jako punkt odniesienia dla współczesnych relacji. Prof. Grzegorz Motyka zauważył, że tradycja wspólnej walki z Moskwą stanowi argument za jak najszybszym wstąpieniem Ukrainy do NATO i UE. Podobnie jak w XVII wieku, kluczowe jest zrozumienie, że bez silnego sojuszu Polska i Ukraina są narażone na imperialne ambicje Rosji. Podobne stanowisko wyraził prof. Wiktor Horobec, który podkreślił, że wspólna historia walki o niepodległość powinna budować fundamenty dla politycznego i wojskowego sojuszu w XXI wieku. „Nie chodzi tylko o przeszłość, ale o przyszłość, którą możemy wspólnie kształtować" – podsumował.

To już wszystko na dziś! Dziękujemy za Waszą uwagę – druga część podsumowania konferencji „Polsko-ukraińska współpraca wojskowa – tradycje i perspektywy" już w przyszłym tygodniu.