Zdjęcie: Pixabay

Ukraina o Trybunale Specjalnym w sprawie rosyjskich zbrodni

07-01-2025 10:18

Kiedy powstanie specjalny trybunał dla Rosji, dlaczego Putin wciąż nie otrzymał nakazu aresztowania za zbrodnie wojenne i jakie będą konsekwencje dla Mongolii, która odmówiła jego aresztowania? – mówi w wywiadzie dla RBK-Ukraina wiceszefowa Kancelarii Prezydenta Irina Mudra.

Ukraina od początku pełnoskalowej wojny z Rosją walczy o powołanie Specjalnego Trybunału, który osądzi przywódców Rosji, wojskowych i propagandystów za zbrodnie wojenne przeciwko Ukraińcom. Mimo trzech lat starań, Ukraina nie uzyskała jednoznacznej zgody partnerów międzynarodowych na utworzenie trybunału ani na zniesienie immunitetu dla Putina, Ławrowa i Miszustina. Koalicja 41 państw, utworzona w 2023 roku, pracuje nad prawnymi podstawami jego powstania. Po trudnych negocjacjach uzgodniono, że trybunał powstanie na podstawie porozumienia z Radą Europy, co zapewni mu międzynarodowy charakter.

Jednym z głównych wyzwań pozostaje kwestia immunitetu przywódców agresora. Część krajów obawia się precedensu, który mógłby zagrozić ich liderom. Jednak dzięki postępom w negocjacjach, do końca 2025 roku powinny zostać uzgodnione struktura, statut i lokalizacja trybunału.

Decyzje Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), potwierdzające obecność rosyjskich wojsk na Ukrainie od 2014 roku, mają kluczowe znaczenie. Stanowią one solidną podstawę prawną dla dalszych działań przeciwko Rosji, w tym żądań odszkodowań. ETPC wykazał, że Rosja wspierała działania zbrojne na wschodniej Ukrainie od kwietnia 2014 roku i prowadziła ostrzały na żądanie prorosyjskich separatystów.

W marcu 2023 roku Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) wydał nakazy aresztowania Putina i Lwowej-Biełowej za nielegalną deportację dzieci z Ukrainy do Rosji. Był to przełom, ale wciąż nie ma nakazów za inne liczne zbrodnie wojenne. Nakazy te utrudniły Putinowi udział w międzynarodowych wydarzeniach, ale MTK nadal bada kolejne przypadki. Ukraina, która od 2025 roku stanie się pełnoprawnym członkiem MTK, może uzyskać większy wpływ na te działania.

Mudra podkreśla, że procesy prawne są długotrwałe i trudne, ale Ukraina tworzy precedensy w prawie międzynarodowym. Decyzje takie jak te ETPC, ukazujące rosyjską agresję od 2014 roku, są kluczowe dla negocjacji o reparacje i wzmocnienia pozycji Ukrainy na arenie międzynarodowej. Mongolia, jako sygnatariusz Statutu Rzymskiego, była zobowiązana do aresztowania Putina na podstawie nakazu Międzynarodowego Trybunału Karnego, ale odmówiła, co stanowi naruszenie prawa międzynarodowego. Sprawa została przekazana Zgromadzeniu Państw-Stron, które może nałożyć sankcje polityczne lub nawet wykluczyć Mongolię ze Statutu Rzymskiego. Według Iriny Mudrej, świat powinien wywierać presję dyplomatyczną na Mongolię i nagłaśniać ten przypadek, aby podkreślić znaczenie przestrzegania prawa międzynarodowego.