Zdjęcie: Pixabay

Łotwa i obchodzenie sankcji przez kraje trzecie

04-09-2023 08:50

Podobnie jak w Estonii, także łotewskie firmy znalazły się na cenzurowanym w kwestii handlu z Rosją.  Od początku wojny łotewska Państwowa Służba Skarbowa (VID) wszczęła ponad 200 postępowań karnych za naruszenie sankcji, ale żaden eksporter nie został jeszcze ukarany. Prokuratura twierdzi, że główną przeszkodą jest współpraca transgraniczna, co wymaga czasu w śledztwie.

Aby ograniczyć zdolność Rosji do rozwijania technologii i zdolności wojskowych, Unia Europejska zakazała eksportu szeregu towarów do Rosji, w tym chipów lub elektronicznych układów scalonych. Te również wjechały do Rosji przez Łotwę - w 2021 r. wyeksportowano do Rosji towary z tej grupy o wartości ponad 6,5 mln euro. Po wprowadzeniu sankcji wolumen ten spadł do zera, ale w tym samym czasie Łotwa zaczęła eksportować chipy do Kazachstanu, który ma wspólną umowę celną z Rosją. W porównaniu z okresem przedwojennym, eksport tych artykułów do Kazachstanu w 2022 r. wzrósł ze 100 000 euro do 3,6 mln euro.

Łotewski eksport częściowo sankcjonowanych części samochodowych wzrósł w ubiegłym roku sześciokrotnie do Kazachstanu (z 1,8 mln euro do 11,1 mln euro), 23-krotnie do Armenii (z 75 000 euro do 1,7 mln euro) i 133-krotnie do Kirgistanu (z 25 000 euro do 3,3 mln euro), z którym Łotwa miała dotychczas znikomy bilans handlowy. Eksport w tej kategorii wzrósł również dziewięciokrotnie do Turcji (z 1,2 mln euro do 11 mln euro).

Podobny obraz wyłania się w prawie każdej kategorii eksportowej, w której przynajmniej niektóre towary są objęte sankcjami: spadek eksportu do Rosji jest równoważony przez szczególnie gwałtowny wzrost eksportu do jednego z krajów Euroazjatyckiej Współpracy Gospodarczej, z którymi Rosja ma łatwiejsze procedury celne - Kazachstanu, Kirgistanu i Armenii.

Od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, VID wszczęła ponad 200 postępowań karnych w związku z naruszeniem sankcji. "Około 20% postępowań karnych zostało wszczętych, ponieważ przedsiębiorcy próbują "rzekomo" sprzedawać towary w innych krajach trzecich (najczęściej w Armenii, Kazachstanie), ale podczas kontroli granicznych uzyskuje się informacje, które wskazują, że towary mogą być później dostarczone na terytorium objęte sankcjami" - powiedziała z kolei rzeczniczka  prokuratury.

Centralny Urząd Statystyczny publikował wcześniej zestawienia łotewskich firm eksportujących do Rosji i na Białoruś. Łotewskie media zwróciły się o takie same listy firm handlujących z krajami Azji Centralnej, które mogą zostać wykorzystane do obejścia sankcji, a także listy firm importujących towary z Rosji. Jednak urząd odmówił udzielenia informacji.