Zdjęcie: Pixabay

Jak uszkodzenie Estlink 2 wpływa na ceny energii w Estonii

14-02-2025 09:52

Estońskie media informowały dzisiaj o przyczynach wzrostu cen energii elektrycznej, która wynika z kilku nakładających się czynników. Głównym powodem jest uszkodzenie kabla Estlink 2, które spowodowało znaczne ograniczenie importu tańszej energii z Finlandii, co kosztuje estońskich odbiorców około 50 milionów euro i to tylko w lutym. Dodatkowo na wzrost cen wpłynęło ograniczenie przepustowości sieci przesyłowych łączących kraje bałtyckie z Europą kontynentalną, a także otwarcie rynku rezerw częstotliwości. Wysokie ceny emisji dwutlenku węgla oraz niewielka produkcja energii z wiatru i słońca dodatkowo zaostrzyły sytuację.

Średnia cena energii elektrycznej w Estonii wzrosła w lutym do 184 euro za megawatogodzinę, co stanowi niemal podwojenie w porównaniu ze styczniem. Dla porównania, rok wcześniej w lutym cena wynosiła 75,5 euro. Na rynku fińskim, skąd pochodzi znaczna część importowanej energii, ceny były znacznie niższe, ale brak Estlink 2 uniemożliwił skorzystanie z tej różnicy.

Estlink 2, kluczowe połączenie energetyczne o przepustowości 650 megawatów, uległo jak wiadomo prawdopodobnemu sabotażowi na fińskich wodach terytorialnych. Naprawą zajmuje się fiński operator Fingrid, który szacuje, że prace przygotowawcze potrwają kilka tygodni, a sama naprawa od czterech do sześciu tygodni. Oczekuje się, że połączenie zostanie przywrócone do działania 1 sierpnia, co oznacza dalsze obciążenie dla estońskiego rynku energetycznego.

Obecnie jedynym działającym połączeniem między Estonią a Finlandią jest Estlink 1 o mniejszej przepustowości, co w połączeniu z niską produkcją energii wiatru jeszcze bardziej podbija ceny. W ostatnich tygodniach w Estonii panowała bezwietrzna pogoda, co drastycznie obniżyło ilość taniej energii odnawialnej w systemie. W niektórych momentach produkcja energii z wiatru spadała nawet do zera. Eksperci przewidują, że silniejsze wiatry i większa ilość energii słonecznej w marcu mogą obniżyć ceny nawet o 50%.

Dodatkowym czynnikiem wpływającym na ceny jest niedawne uruchomienie rynku rezerw częstotliwości w krajach bałtyckich. Operatorzy systemów przesyłowych muszą teraz kupować moce rezerwowe z jednodniowym wyprzedzeniem, co zmniejsza podaż energii na rynku. Na przykład w niektóre dni ceny spadały nawet do 62,7 euro za megawatogodzinę, ponieważ część elektrowni przygotowanych do świadczenia usług rezerwowych sprzedawała energię również na rynku spotowym.

Ograniczenia przesyłowe wpływają także na dostępność tańszej energii z krajów skandynawskich i Polski. Połączenie Litwa-Polska o mocy 500 megawatów jest obecnie zamknięte dla handlu, a jedynie 150 megawatów ma zostać przywrócone 24 lutego. Z kolei połączenie Litwa-Szwecja działa z ograniczoną mocą 600 megawatów zamiast 700, choć pełna przepustowość ma wrócić 17 lutego. Te ograniczenia mają na celu stabilizację częstotliwości w systemie bałtyckim, ale jednocześnie zmniejszają dostępność tańszej energii.

Ceny uprawnień do emisji dwutlenku węgla również odgrywają istotną rolę w kształtowaniu kosztów energii. Estońskie elektrownie opalane łupkami bitumicznymi, które produkują znaczną część krajowej energii, muszą kupować drogie certyfikaty emisji. Według ekspertów, koszty związane z emisjami stanowią ponad połowę końcowej ceny energii z tych źródeł. Dodatkowo wzrost cen gazu ziemnego jeszcze bardziej podnosi koszty wytwarzania energii w krajach bałtyckich.

Prognozy wskazują, że ceny energii mogą spaść w ciągu najbliższych tygodni dzięki ociepleniu i zwiększonej produkcji z OZE. Jednak jeśli temperatury ponownie spadną, popyt wzrośnie, co może utrzymać ceny na wysokim poziomie. Dane z przeszłości pokazują, że rekordowe zużycie energii w Estonii wyniosło 1599 megawatów w styczniu ubiegłego roku, podczas gdy rekordowa produkcja wyniosła 2281 megawatów w 2016 roku. W najbliższym czasie kluczowe dla stabilizacji rynku będą warunki pogodowe oraz tempo naprawy połączenia Estlink 2.