Zdjęcie: Pixabay

Dzień Solidarności z Więźniami Politycznymi na Białorusi

21-05-2025 11:47

W Dniu Solidarności z Białoruskimi Więźniami Politycznymi, piętnaście organizacji praw człowieka podpisało wspólny manifest, domagając się uwolnienia wszystkich przetrzymywanych z powodów politycznych. „Uwolnienie więźniów politycznych to nie tylko kwestia sprawiedliwości – to przejaw człowieczeństwa” – głosi oświadczenie. Apel dotyczy nie tylko władz w Mińsku, ale także społeczności międzynarodowej, która powinna użyć wszelkich dostępnych środków – od dyplomacji po działania humanitarne – by doprowadzić do ich uwolnienia.

Pomimo tego, że od 2024 roku ponad 2600 osób odzyskało wolność, około 1200 wciąż przebywa w aresztach, w tym wielu w stanie krytycznym. Ponad 200 z nich to osoby szczególnie narażone – chore, starsze lub pozbawione kontaktu z rodziną i prawnikiem. Niektórych odcięto od świata zewnętrznego na ponad dwa lata. „Warunki są nieludzkie, pomoc medyczna często odmawiana, a wyroki arbitralnie przedłużane” – podkreślają autorzy manifestu. Prawa więźniów politycznych są systematycznie łamane: są dyskryminowani, pozbawieni kontaktu z bliskimi i ochrony międzynarodowej. Sygnatariusze żądają dopuszczenia niezależnych obserwatorów do miejsc odosobnienia oraz zakończenia praktyk represyjnych. „Uwolnienie nie może być warunkowane upokarzającymi żądaniami. Powinno iść w parze z przywróceniem pełni praw i zakończeniem prześladowań” – zaznaczają.

Obok apeli moralnych pojawiają się konkretne działania polityczne. Zjednoczony Gabinet Przejściowy Białorusi jednoznacznie poparł kroki władz litewskich, które złożyły do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości ONZ skargę przeciwko reżimowi Łukaszenki. Skarga dotyczy naruszeń wynikających m.in. z celowego przepuszczania nielegalnych migrantów na granicę UE. Dotychczasowe rozmowy międzypaństwowe zakończyły się fiaskiem, stąd decyzja o skierowaniu sprawy na drogę prawną.

W tym samym czasie Paweł Łatuszka poinformował o przekazaniu do Unii Europejskiej propozycji nowych sankcji personalnych wobec ponad 40 funkcjonariuszy reżimu odpowiedzialnych za łamanie praw człowieka, w tym sędziów i dyrektorów kolonii karnych. Gabinet podkreślił też, że nowe sankcje wobec Rosji powinny obejmować również Białoruś, by uniemożliwić reżimowi omijanie ograniczeń gospodarczych. Działania te są częścią szerszej strategii politycznej. W czerwcu ma się odbyć specjalna konferencja poświęcona więźniom politycznym oraz konsultacje między Białorusią a UE. Tymczasem już teraz trwają międzynarodowe akcje solidarności, do których dołącza diaspora i partnerzy zagraniczni.

Liderka demokratycznej Białorusi Swiatłana Cichanouska przypomina o rocznicy śmierci Witolda Aszuroka – więźnia politycznego, który zmarł w kolonii karnej cztery lata temu. „To ogromna tragedia. Za kratami przebywają dziś nauczyciele, lekarze, dziennikarze, inżynierowie, studenci, emeryci – jedyne co ich łączy, to odwaga, by powiedzieć 'nie' kłamstwu i przemocy” – mówi Cichanouska. Podkreśla, że każdy może coś zrobić: wysłać list, wesprzeć bliskich uwięzionych, mówić o sytuacji w kraju – „Nawet kilka ciepłych słów od nieznajomego może dać nadzieję. Każdy krok ma znaczenie, każde słowo solidarności może być jak płomień w ciemności. Wolność dla więźniów politycznych!”.