geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: APKB
22-01-2025 11:50
W litewskim Sejmie toczy się obecnie dyskusja na temat dokumentu, znanego jako paszport „Nowej Białorusi”. Inicjatywa, mająca na celu wspieranie białoruskiego ruchu opozycyjnego, wzbudza kontrowersje zarówno na poziomie prawnym, jak i symbolicznym. Komitet Spraw Zagranicznych Seimasu zorganizował zamknięte posiedzenie w tej sprawie, na które zaproszono przedstawicieli ministerstw spraw wewnętrznych i zagranicznych, Departamentu Migracji oraz Komisji Heraldycznej. Dyskusja ma na celu ustalenie wspólnego stanowiska Litwy wobec tego projektu.
Paszport „Nowej Białorusi” został określony jako dokument czysto symboliczny, nieposiadający mocy prawnej ani dyplomatycznej, a tym samym nieuznawany na terytorium Litwy. Mimo to jego projekt wywołał wiele emocji, głównie z powodu użycia herbu „Pogoń”, który Litwa traktuje jako swój narodowy symbol. Prezydent Gitanas Nausėda podkreślił, że herb ten może być wykorzystywany także przez inne narody dążące do wolności, jak Białorusini, którzy sprzeciwiają się reżimowi i wpływom Kremla. Jednocześnie zaznaczył, że kwestia ta ma także aspekty prawne i dyplomatyczne, które nie mogą być pomijane.
Wśród litewskich polityków i intelektualistów nie ma jednolitego stanowiska. Część konserwatystów uważa, że „Pogoń” jest nierozerwalnie związana z litewskim dziedzictwem narodowym i jej użycie przez Białorusinów narusza interesy Litwy. Inni natomiast wskazują, że symbol ten dla Białorusinów stał się znakiem oporu wobec „ruskiego świata” i dążenia do europejskich wartości. Dla białoruskiej opozycji „Pogoń” nie jest nowością, lecz historycznym symbolem, obecnym w białoruskiej kulturze od stuleci. Pojawiała się na dokumentach, pieczęciach i znaczkach Białoruskiej Republiki Ludowej w 1918 roku i przez cały XX wiek towarzyszyła walce o narodową tożsamość.
Propozycje, by Białorusini zrezygnowali z używania tego symbolu, są odbierane jako próba podważenia ich narodowej tożsamości i nadziei na lepszą przyszłość - co podkreśla obszerny artykuł "Naszej Niwy". Dla wielu Litwinów ta sytuacja ujawnia niedostatek wiedzy o wspólnej historii obu narodów. Relacje litewsko-białoruskie, pomimo wspólnych wieków życia w jednym państwie, często opierają się na nieporozumieniach i stereotypach. Tymczasem, jak podkreślają białoruscy intelektualiści, rezygnacja z „Pogoni” nie tylko osłabiłaby ducha białoruskiego ruchu oporu, lecz także mogłaby mieć negatywne konsekwencje dla całego regionu, w tym dla samej Litwy.
Symbol „Pogoni” jest nieodłącznym elementem białoruskiej walki o niepodległość i demokrację. Zastąpienie go innym herbem byłoby kapitulacją wobec reżimu Łukaszenki i jego narracji, która gloryfikuje sowiecką przeszłość. W obliczu obecnych wyzwań zachowanie tego symbolu ma dla Białorusinów znaczenie fundamentalne, a jego wsparcie ze strony sąsiednich narodów, takich jak Litwini, mogłoby przyczynić się do umocnienia wspólnych wartości wolności i demokracji w regionie.
Aktualizacja godz. 14:00
„We wszystkich instytucjach zajmujących się wydawaniem paszportów, rejestracją lub statusem prawnym cudzoziemców, panuje jednomyślne przekonanie, że zgodnie z obowiązującym litewskim prawem taki paszport lub dokument nie mogą być uznane” — powiedział Remigijus Motuzas, przewodniczący komisji spraw zagranicznych litewskiego Sejmu. Tym samym władze Litwy uznały, że paszporty Nowej Białorusi nie mogą zostać uznane.