Zdjęcie: Pixabay

Czarne chmury nad łotewskim odcinkiem Rail Baltica

03-06-2024 08:19

Duża uwaga, jaką przywiązują media państw bałtyckich do stanu kluczowego projektu infrastrukturalnego, jakim jest projekt kolei Rail Baltica, odzwierciedla rosnącą wagę transportu w obecnej sytuacji geopolitycznej regionu. Tymczasem wczoraj łotewskie media publiczne poinformowały o zbierających się czarnych chmurach nad realizacją tego środkowego odcinka międzynarodowego projektu.

Po piątkowym wywiadzie Catheriny Trautmann, koordynatorki projektu RB ze strony Komisji Europejskiej, wydawało się, że mimo nierozwiązanych kwestii finansowania, projekt na Łotwie rozwija się, czego dowodem było oficjalne rozpoczęcie budowy. Tymczasem wczoraj media poinformowały, że być może w przyszłym tygodniu łotewski realizator, spółka państwowa EDzL, będzie musiała złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości.

Co więcej okazuje się, że nadal nie jest jasne, jak podzielić łotewski odcinek Rail Baltica na etapy i jak je sfinansować, ponieważ Ministerstwo Transportu nie chce kontynuować prac nad raportem informacyjnym bez ustaleń z Ministerstwem Finansów.

Z powodu opóźnień w płatnościach na rzecz firm budowlanych terminalu lotniczego w Rydze i stacji Ryga Centralna, spółka  „Eiropas Dzelzceļa līnijas” (EDzL) może być zmuszona do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w przyszłym tygodniu. Łącznie na dotychczasowe prace wydano około 260 milionów euro. Koszty jednak rosną, zarówno ze względu na liczne zmiany w projekcie, jak i inflację. Kontrakty z wykonawcami przewidywały również czynniki inflacyjne, ale płatności te są opóźnione.

W budżecie projektu brak jest kwoty 39 milionów euro potrzebnych na pokrycie odsetek inflacyjnych. Poprzedni zarząd EDzL informował Ministerstwo Transportu o przewidywanym problemie kilka razy, regularnie od marca ubiegłego roku.

Jednak nawet jeśli firmy nie złożą wniosku o upadłość, to brak płatności faktur w terminie zmusi EDzL do złożenia wniosku o upadłość już 5 czerwca. Według ministra Kasparsa Briškensa, Ministerstwo Transportu przygotowuje raport informacyjny dla rządu i rozpoczęło wewnętrzne dochodzenie. Najpierw oskarżono o doprowadzenie do tej sytuacji poprzedni zarząd.

W międzyczasie, prace na Dworcu Głównym w Rydze zostały wstrzymane. Aby je kontynuować, trzeba znaleźć ponad 100 milionów euro na dokończenie budowy. Nie ma dostępnych pieniędzy z instrumentu „Łącząc Europę” (CEF), który jest największym fundatorem Rail Baltica. Ministerstwo Transportu ma teraz nadzieję na znalezienie pieniędzy w Europejskiego Funduszu Odbudowy, przesuniętych z innych projektów.

Co więcej, jednym z problemów są obecnie opóźnienia w projektowaniu. Łotwa może stracić około 4 mln euro z już przyznanych środków EISI. Dodatkowo raport informacyjny dla rządu jest nadal w trakcie koordynacji i powinien nakreślić zarówno stanowisko Łotwy - co zostanie zbudowane w pierwszej fazie do 2030 r. - jak i skąd będą pochodzić pieniądze. Jednak prace nad nim utknęły z powodu braku ustaleń z Ministerstwem Finansów. Warto zauważyć, że premierzy krajów bałtyckich mają podpisać porozumienie w sprawie etapów realizacji Rail Baltica jeszcze w czerwcu. Wcześniej jednak spodziewany jest raport Państwowego Urzędu Kontroli na temat zarządzania projektem.