Zdjęcie: Facebook

CBAM zagrożeniem dla ukraińskiej gospodarki

29-05-2025 11:36

Wprowadzenie mechanizmu granicznego dostosowania emisji CO₂ (CBAM) bez jakichkolwiek ulg czy okresu przejściowego dla Ukrainy może mieć poważne, wręcz katastrofalne skutki dla jej gospodarki. Eksperci alarmują, że pełne wdrożenie CBAM od 1 stycznia 2026 roku uderzy przede wszystkim w ukraiński eksport stali i żelaza, który odpowiada za 93% towarów objętych nowym mechanizmem.

Jak podkreśla Wołodymyr Omelczenko z Centrum Razumkowa, oznacza to utratę konkurencyjności kluczowego sektora przemysłu, co może doprowadzić do spadku PKB o 4,8%, zmniejszenia eksportu do UE o 7,8% i aż 13,1% spadku produkcji przetwórczej. W praktyce przełoży się to na likwidację ponad 73 tysięcy miejsc pracy oraz utratę do 3 miliardów dolarów dochodów budżetowych.

Ekspert ostrzega, że choć obecnie CBAM obejmuje tylko około 2% sektora energetycznego, po rozpoczęciu odbudowy infrastruktury po wojnie ten udział może gwałtownie wzrosnąć. Eksport energii elektrycznej odgrywa bowiem nie tylko rolę handlową, lecz również stabilizującą dla całego systemu energetycznego kraju, który cierpi na brak elastycznych mocy wytwórczych oraz magazynów energii.

Mimo to rząd w Kijowie wciąż nie traktuje zagrożenia poważnie i nie posiada spójnej strategii negocjacyjnej wobec Brukseli. Według Omelczenki, ograniczanie tematu CBAM jedynie do resortu środowiska to "oczywista krótkowzroczność", ponieważ to zagadnienie należy przede wszystkim do sfery gospodarczej. Jego zdaniem negocjacje powinno prowadzić Ministerstwo Gospodarki i to na najwyższym szczeblu politycznym.

Podobne stanowisko zajmuje także Ukraiński Związek Przemysłowców i Przedsiębiorców (UŚPP), który od dawna apeluje do władz krajowych i europejskich o uwzględnienie specyficznych warunków funkcjonowania ukraińskich firm. „Już w zeszłym roku podkreślaliśmy, że wdrożenie CBAM bez okresu przejściowego lub wyjątków dla Ukrainy to decyzja gospodarczo destrukcyjna” – przypomina organizacja. Przemysł ukraiński działa pod ciągłym ostrzałem, bez dostępu do taniego kapitału i przy utracie tradycyjnych rynków zbytu. Firmy inwestują w niezależność energetyczną, aby uniknąć przestojów w produkcji, a nowe obciążenia podatkowe mogą dodatkowo osłabić ich zdolność do eksportu.

Jak zauważył politolog Jewhen Magda, odroczenie CBAM jest warunkiem niezbędnym dla powojennego rozwoju gospodarczego Ukrainy. Tymczasem koszty związane z przystosowaniem się do tego mechanizmu już teraz przekraczają miliard euro. Pomimo poparcia Ukrainy dla europejskiej integracji, podejście do polityki klimatycznej musi być realistyczne i uwzględniać dramatyczne warunki, w jakich działa krajowa gospodarka.