Zdjęcie: Pixabay

Wyrok Sądu Konstytucyjnego ws. nauczania językowego na Łotwie

12-07-2024 13:50

Dzisiaj łotewski Sąd Konstytucyjny (ST) uznał za zgodną z konstytucją wprowadzoną ustawę, zgodnie z którą programy kształcenia ogólnego na poziomie przedszkolnym i podstawowym mają być realizowane w języku łotewskim wyłącznie w państwowych i samorządowych placówkach oświatowych. Wyrok ten należy uznać jako uzupełnienie wcześniejszego orzeczenia  w sprawie testów językowych.

W 2022 r. Saeima przyjęła poprawki do ustawy o edukacji, które stanowią, że na Łotwie, również w edukacji przedszkolnej i podstawowej, w ciągu trzech lat nastąpi stopniowe przejście na nauczanie wyłącznie w języku państwowym. Wcześniej nauczanie wyłącznie w języku łotewskim odbywało się już w szkołach średnich.

Sprawa została wszczęta po złożeniu wniosku przez kilka osób. Zwróciły się one do ST z wnioskiem o o ocenę, czy zmiany w ustawie o edukacji i ustawie o edukacji ogólnej są zgodne z konstytucją. Sąd stwierdził, że państwo jest zobowiązane do ustanowienia systemu edukacji, który, również w odniesieniu do uczniów należących do mniejszości, jest zgodny z zasadami dostępności, akceptowalności i zdolności adaptacyjnych oraz zapewnia im prawo do nabywania, zachowania i rozwijania ich tożsamości językowej, etnicznej i kulturowej.

W tym względzie ST wziął również pod uwagę szczególne okoliczności Łotwy wynikające z długotrwałej okupacji i rusyfikacji kraju oraz ich związek z obecną sytuacją w zakresie używania języka narodowego. Państwo musi promować i wzmacniać używanie języka łotewskiego na Łotwie w celu zapewnienia, między innymi, praw osób należących do mniejszości narodowych, a także praw innych osób oraz ochrony demokratycznego porządku państwowego. Obowiązek ten obejmuje również promowanie używania języka narodowego na każdym poziomie edukacji, podkreśla ST. Pod koniec 2023 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) oświadczył, że nie stwierdził naruszenia praw człowieka w związku z przejściem na edukację w języku państwowym na Łotwie.