Zdjęcie: Pixabay

ONZ o łamaniu praw obywatelskich na Białorusi

27-05-2025 08:41

Międzynarodowe raporty coraz wyraźniej ukazują pogarszającą się sytuację praw człowieka na Białorusi. Najnowszy dokument przygotowany przez specjalnego sprawozdawcę ONZ, Nielsa Muižnieksa, obejmuje okres od kwietnia 2024 do marca 2025 roku i podkreśla, że nie widać żadnych oznak poprawy w zakresie swobód obywatelskich i politycznych. Zwraca on uwagę, że lutowe wybory prezydenckie odbyły się z naruszeniem artykułu 25 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a państwo „poważnie ograniczyło prawo obywateli do udziału w wyborach i wolnego wyboru swoich przedstawicieli”.

Raport opisuje systematyczne represje wobec opozycji, dziennikarzy i aktywistów zarówno w kraju, jak i za granicą. Białorusini, którzy wyemigrowali po brutalnych wydarzeniach z 2020 roku, są dziś ofiarami prześladowań prowadzonych poza granicami kraju – w tym procesów zaocznych i konfiskaty mienia. W kraju dominuje atmosfera strachu i autocenzury, a informacje o nieludzkim traktowaniu więźniów, bezterminowym uwięzieniu i przymusowym leczeniu psychiatrycznym są coraz częstsze. Z kolei osoby, które opuściły więzienia, wciąż nie odzyskują pełni praw i nadal żyją w izolacji. Muižnieks pisze o brutalności władz i „bezwzględnych represjach, które dotykają ludzi za czyny sprzed pięciu lat, w tym za solidarność z prześladowanymi”.

Pomimo ułaskawienia ponad 200 więźniów politycznych, liczba osób pozbawionych wolności z powodów politycznych pozostaje wysoka, a metody represji stają się coraz bardziej wyrafinowane. Dotykają one także rodzin osób uznanych za nielojalne wobec państwa.. W obliczu tej sytuacji specjalny sprawozdawca ONZ wezwał władze białoruskie do zaprzestania represji, natychmiastowego uwolnienia i rehabilitacji wszystkich więźniów politycznych, przeprowadzenia niezależnych śledztw w sprawie tortur oraz śmierci w aresztach, anulowania artykułu 411 kodeksu karnego, zakończenia prześladowań rodzin osób przebywających na emigracji oraz przywrócenia ich majątku. Szczególne znaczenie mają również apele o respektowanie podstawowych praw człowieka i przywrócenie Białorusinom za granicą prawa do udziału w wyborach.

Równocześnie na arenie międzynarodowej Białoruś wystąpiła wspólnie z krajami takimi jak Wenezuela, Iran czy Rosja na sesji komisji ONZ ds. zapobiegania przestępczości w Wiedniu, skarżąc się na „jednostronne środki przymusu” jako przeszkodę w międzynarodowej współpracy wymiaru sprawiedliwości. Wskazano, że ograniczenia te utrudniają wymianę danych operacyjnych, odzyskiwanie majątku, ekstradycje i realizację wspólnych operacji śledczych, a także „osłabiają fundamenty prawne współpracy międzynarodowej”.