Fundusz Kremla zagraża bezpieczeństwu regionu

Litewski Departament Bezpieczeństwa Państwowego (VSD) ostrzega, że Kreml skutecznie adaptuje się do nowych realiów i kontynuuje finansowanie  inicjatyw prorosyjskich  w sposób zakamuflowany . Rosyjski Fundusz Ochrony Praw Rodaków za Granicą „Prawfond”, pozostający pod kontrolą służb specjalnych Kremla, zintensyfikował swoją działalność w regionie bałtyckim, pomimo sankcji Unii Europejskiej nałożonych na tę organizację w 2023 roku. W marcu 2024 roku otwarto nowy oddział „Prawfond” w Królewcu, co, zdaniem VSD, może świadczyć o planowanym zwiększeniu aktywności przeciwko Litwie i innym krajom regionu.

W ciągu ostatnich dwóch lat fundusz przekazywał środki finansowe osobom działającym w interesie Kremla na terenie Litwy. „Prawdopodobnie ten krok zwiększy intensywność działalności funduszu przeciwko Litwie i innym państwom regionu” – zaznaczył Departament. Wśród beneficjentów znaleźli się nie tylko jawni sympatycy prorosyjscy, ale także adwokaci, którzy składali wnioski o finansowanie działań o charakterze politycznym i sądowym. Ričardas Burda, broniący kluczowych dla Kremla postaci, zabiegał o 60 tysięcy euro od 2018 roku. Julija Asovskaja i Nikolajus Voinovas złożyli wnioski po 15 tysięcy euro w 2023 roku. Przelewy trafiały na ich konta w rosyjskim banku „Sberbank”.

Fundusz wspierał również osoby publiczne znane z działań antylitewskich, takie jak Stanislovas Tomas, Edikas Jagelavičius, były członek rady miasta Kłajpeda Viačeslavas Titovas czy Erika Švenčionienė. Środki zostały także przeznaczone na obronę Algirdasa Paleckisa – skazanego w marcu 2025 roku przez Sąd Okręgowy w Kownie na 1 rok, 10 miesięcy i 18 dni więzienia za przygotowania do szpiegostwa na rzecz Rosji oraz publiczne znieważanie powojennych litewskich partyzantów. Jak podaje VSD, informacje o działaniach „Prawfond” są regularnie przekazywane rządowi. W kwietniu bieżącego roku przeprowadzono najnowszą ocenę sytuacji, która potwierdza, że fundusz, pomimo formalnych ograniczeń, pozostaje aktywnym narzędziem wpływu rosyjskich służb specjalnych na Litwie.