geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
30-12-2022 13:00
Odradzające się po rozbiorach państwo polskie musiało scalić w jeden organizm ziemie podzielone przez sąsiednie mocarstwa. Od upadku I Rzeczypospolitej minęło 123 lata i powrót do „status quo ante” był z przyczyn obiektywnych niemożliwy. Na ziemiach będących historycznym dziedzictwem Rzeczypospolitej ukształtowały się, prócz polskiej, inne wspólnoty narodowe, aspirujące do własnych państw. Postawiło to przed współczesnymi innego charakteru wyzwania niż tylko walka zbrojna z mocarstwami zaborczymi.
W 2018 r. w stulecie niepodległości Biblioteka Narodowa w akcji Aleje Niepodległości udostępniła szereg afiszy i odezw będących świadkami tych czasów, dokumentami życia społecznego. Wśród nich zebrane przez Macieja Duklewskiego pod hasłem „Polska wobec niepodległości sąsiadów” dobrze ilustrują zmianę w „sferze politycznej wyobraźni” - pilne stało się ułożenie stosunków z innymi narodami zamieszkującymi ziemie postrzegane jako historycznie i etniczne polskie. Ta świadomość wsparta brzmieniem orędzia prezydenta Wilsona do Kongresu z 11 lutego 1918 r. uzupełniającymi jego słynne 14 punktów postawiła jako kwestię pierwszoplanową kategorię z zakresu prawa międzynarodowego publicznego: prawo do samostanowienia.
Artykuł Rafała Tarnogórskiego na łamach histmag.org - link do całości w źródle