Zdjęcie: Pixabay

Powraca kwestia przyszłości EKP PM w Estonii

04-04-2025 09:51

Mimo zmiany w koalicji, powraca temat roli kościoła prawosławnego w Estonii. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych tego kraju zawarło umowę z firmą branży PR, która ma odpowiadać za komunikację dotyczącą zmian w ustawie o kościołach i wspólnotach religijnych. Projekt ten, zmierzający do zakończenia działalności Estońskiego Chrześcijańskiego Kościoła Prawosławnego (EKÕK, dawniej MPEÕK), budzi wiele emocji i stał się celem rosyjskich operacji dezinformacyjnych. Firma, której kontrakt opiewa na 29 tysięcy euro, będzie zajmować się komunikacją w tej sprawie do września.

Choć ministerstwo posiada własny dział PR, jego szefowa, Kaja Sepp, wyjaśniła, że zewnętrzna pomoc jest konieczna ze względu na rosnącą skalę działań informacyjnych oraz konieczność przeciwdziałania rosyjskiej propagandzie. „Od początku wojny w Ukrainie temat stał się szczególnie istotny, gdyż patriarchat moskiewski otwarcie wspiera agresję” – powiedziała Sepp.

Firma w swojej analizie zauważa, że estońskojęzyczne media podchodzą do projektu zmian neutralnie lub pozytywnie, natomiast media rosyjskojęzyczne są wobec niego zdecydowanie bardziej krytyczne. „W rosyjskojęzycznym dyskursie utrwala się narracja, jakoby nowe przepisy były wymierzone w prawosławnych Rosjan” – podkreśla firma. Aby przeciwdziałać dezinformacji, firma proponuje jasny przekaz oparty na faktach, szybką reakcję na fałszywe informacje oraz współpracę z rzetelnymi dziennikarzami i ekspertami.

Projekt ustawy zakłada, że żadna wspólnota religijna działająca w Estonii nie może być podporządkowana zagranicznym organizacjom, jeśli stanowią one zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub wspierają agresję wojenną. Dodatkowo, duchownymi nie będą mogły być osoby skazane za przestępstwa ani takie, które nie mają prawa pobytu w Estonii. Podmioty religijne będą miały dwa miesiące od wejścia ustawy w życie na dostosowanie swoich statutów do nowych przepisów.

Tymczasem temat wzbudza gorące reakcje, gdyż przypomnijmy, że jest to druga ustawa, dotycząca głównie mniejszości rosyjskojęzycznej, w sotatnim czasie. Ilmar Raag, estoński reżyser i publicysta, pyta: „Czy mogę pozostawać obojętny wobec prawosławia podległego Moskwie, gdy sam byłem w Chersoniu i rozmawiałem z ukraińskim księdzem, który przeżył tortury FSB?”. Raag podkreśla, że polityka Rosji wykorzystuje religię jako narzędzie imperialistycznej ekspansji, a patriarchat moskiewski sprzeniewierzył się chrześcijańskim zasadom, usprawiedliwiając wojnę.

W kontekście dyskusji pojawia się także przypadek klasztoru Pühtitsa, który w 1990 roku został podporządkowany Moskwie, co było wyrazem braku zaufania do lokalnych władz kościelnych. Siostry zakonne, organizując konferencję prasową, próbowały przekonać opinię publiczną o swojej apolityczności. „To zręczna strategia komunikacyjna, ale za nią kryje się ideologia, która usprawiedliwia wojnę” – ostrzega Raag. Estońskie władze podkreślają, że nowe przepisy nie ograniczają wolności wyznania, lecz jedynie uniemożliwiają wpływy instytucji wspierających agresję. „W życiu doczesnym obowiązuje prawo Republiki Estonii” – zaznacza Raag. W jego przekonaniu pozostawienie działalności MPEÕK bez zmian oznaczałoby przyzwolenie na jej powiązania z polityką Kremla. „Jeśli nie popieram zakazu, to współuczestniczę w zbrodniach popełnianych na Ukrainie” – podsumowuje.

Projekt ustawy został skierowany do estońskiego parlamentu, gdzie przeszedł już dwa czytania. 26 marca Riigikogu przegłosowało skierowanie go do trzeciego czytania, co oznacza, że jest na ostatnim etapie legislacyjnym. Ostateczna decyzja zostanie podjęta w najbliższych tygodniach, a spodziewane głosowanie może wywołać dalszą debatę polityczną oraz reakcje zarówno w Estonii, jak i poza jej granicami.