geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Flickr
08-08-2025 12:39
Młodzi Łotysze mieszkający za granicą, którzy posiadają łotewskie paszporty, od 2027 roku będą podlegać planowanemu rozszerzeniu obowiązkowej służby wojskowej w Państwowej Służbie Obronnej (VAD). Obecnie osoby na stałe mieszkające poza Łotwą i zgłoszone jako takie urzędowi ds. obywatelstwa nie są powoływane do służby, ale ministerstwo obrony rozważa zmianę tego podejścia. Choć pomysł ten pojawił się już przy tworzeniu VAD, obecnie brakuje środków na jego realizację, a wszyscy obywatele Łotwy traktowani są jednakowo pod względem obowiązków wobec kraju.
Łotysze z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Francji i Szwecji podkreślają swoją więź z ojczyzną i dumę z posługiwania się językiem łotewskim, a także chęć przekazywania tradycji kolejnym pokoleniom. Jednocześnie niektórzy przyznają, że życie na emigracji osłabia kontakt z krajem, choć nadal aktywnie śledzą wiadomości, uczestniczą w świętach i wspierają Łotwę na międzynarodowych imprezach sportowych. Wśród nich zdania na temat obowiązkowej służby w VAD są podzielone. Część uważa, że to naturalny wyraz patriotyzmu i konieczność wobec niewielkiego kraju zagrożonego ze strony Rosji, inni jednak obawiają się przymusu i wolą, aby udział był dobrowolny. Zwracają uwagę na trudności związane z oddaleniem od rodziny i życiem za granicą, co może wpływać na decyzję o zaangażowaniu.
Również matki dzieci łotewskich mieszkających w Wielkiej Brytanii podkreślają wagę pielęgnowania tożsamości narodowej, jednocześnie apelując o uniknięcie przymusu, który może wzbudzać opór. Proponują raczej stopniowe wprowadzanie zajęć czy organizowanie letnich obozów, co sprzyjałoby dobrowolnemu uczestnictwu i zbliżało młodych emigrantów do kraju. Zauważają, że wymuszone rozwiązania mogą skłonić niektórych do rezygnacji z obywatelstwa i oddalenia się od Łotwy.
Przewodniczący komisji obrony w parlamencie Raimonds Bergmanis podkreśla, że na razie nie ma ostatecznej decyzji w sprawie powołań młodych osób z emigracji i że najpierw trzeba ocenić możliwości ministerstwa. Zaznacza, że służba jest obowiązkiem obywatelskim, a łotewskie obywatelstwo to obowiązek, a nie przywilej. Proces powołań dla obywateli przebywających zagranicą miałby być prowadzony na takich samych zasadach jak dla mieszkańców Łotwy, z początkową możliwością dobrowolnego zgłoszenia się i ewentualną losową selekcją. Służba odbywałaby się wyłącznie na terenie kraju, a rząd przewiduje rekompensaty za koszty podróży i codzienne wydatki, oferując zakwaterowanie, wyżywienie oraz opiekę medyczną.
W przypadku uchylania się od służby przewidziane są sankcje, takie jak kary finansowe do 750 euro za każdy przypadek nieusprawiedliwionej nieobecności, nakładane przez żandarmerię wojskową. Zignorowanie obowiązków nie zwalnia z dalszej odpowiedzialności ani z udziału w kolejnych procesach powołań. Ministerstwo Obrony podkreśla, że służba w VAD ma wzmocnić zarówno indywidualną gotowość młodych obywateli, jak i całkowitą zdolność obronną Łotwy, tworząc liczebną i dobrze przygotowaną rezerwę oraz rozwijając wielowarstwowy system obrony państwa. Dla młodych z diaspory będzie to również okazja do integracji, nawiązania kontaktów oraz podniesienia kwalifikacji językowych i fizycznych.
