Estonia odracza wprowadzenie głosowania przez smartfony

Pomimo długiej historii głosowania elektronicznego w Estonii, możliwość oddania głosu przez telefon komórkowy wciąż pozostaje w fazie planowania. Choć system głosowania online funkcjonuje od ponad piętnastu lat, do tej pory można z niego korzystać jedynie za pośrednictwem komputera. Opracowanie aplikacji mobilnej rozpoczęto już kilka lat temu, jednak wprowadzenie jej w życie napotyka liczne przeszkody – zarówno natury technicznej, jak i prawnej.

W maju przeprowadzono testy aplikacji mobilnej z udziałem niemal 2500 ochotników, których wyniki były jednoznacznie pozytywne. Kierownik departamentu systemów informacyjnych wyborów w estońskim RIA, Alo Einla, zapewnił: „To nie jest zwykła aplikacja mobilna – obowiązują ją szczególne zasady. Oczekiwania są wysokie, ale testy pokazały, że system działa prawidłowo.” Podobnie ocenił sytuację szef Państwowej Służby ds. Organizacji Wyborów, Arne Koitmäe, stwierdzając, że „aplikacja działała zgodnie z założeniami, błędy nie zostały wykryte, a współpraca z Apple i Google przebiegła pomyślnie.”

Mimo to Komisja Wyborcza głosami większości podjęła decyzję o opóźnieniu wdrożenia głosowania mobilnego. Przewodnicząca komisji, Ingrid Kullerkann, przyznała, że decyzja była trudna i wynik głosowania był bliski remisu. „Chcę podkreślić, że nie mamy żadnych danych wskazujących na brak bezpieczeństwa głosowania przez telefon,” zaznaczyła. Problemem nie jest więc sama aplikacja, lecz proces jej dystrybucji i możliwość przeprowadzenia pełnej, niezależnej kontroli. „Komisja musi mieć stuprocentową pewność, że ten sposób dystrybucji można audytować – a tego nie byli pewni wszyscy członkowie,” wyjaśniła. Standardowe kanały, takie jak Google Play czy App Store, nie są projektowane z myślą o takich możliwościach, co stanowi wyzwanie, ponieważ – jak zauważyła – „deweloperzy aplikacji zazwyczaj tego nie wymagają.”

Dodatkowo, jak zaznaczył członek komisji Olari Koppel, procedura weryfikacyjna w głosowaniu mobilnym wymaga posiadania dwóch urządzeń, co ogranicza dostępność tego rozwiązania dla niektórych wyborców. „Kto ma smartfon i tablet – ten może przejść przez proces kontroli. Ale osoba z jednym urządzeniem – już nie.” Zgodnie z estońskim prawem, przed każdymi wyborami komisja wyborcza decyduje, dla jakich systemów operacyjnych zostaną opracowane aplikacje do głosowania. W przypadku zbliżających się wyborów samorządowych, które odbędą się w dniach 13–19 października, aplikacja mobilna nie zostanie jeszcze udostępniona. Czy zostanie wdrożona przed kolejnymi wyborami parlamentarnymi w 2027 roku – pozostaje niepewne.