Zdjęcie: Wikipedia

Pierwsze powstanie kozackie, czyli powstanie Kosińskiego

04-08-2022 15:00

“[…]Naprzód tedy uchwałą sejmu tego, ze wszech stanów zezwoleniem, około tych ludzi, którzy się na Nizie i Zaporohy bawią, postanawiamy[…]” – tak uchwalał konstytucję sejmową “Porządek z strony Niżowców i Ukrainy” sejm warszawski 1590 roku. W latach 1583-1590 wyprawy Kozaków szczególnie przybrały na sile – w 1583 roku wmieszali się w awantury mołdawskie, rok później złupili Oczaków, a w 1585 roku zorganizowali dwie wyprawy na Krym. Taka sytuacja była bardzo nie na rękę interesom Rzeczpospolitej, do której skargi na Kozaków napływały z Turcji. Wydaje się zatem, że prawo to było potrzebne, szczególnie że w 1586 roku zmarł król Stefan Batory a bezkrólewie oznaczało dalszą destabilizację.

Wspomniana wyżej konstytucja regulowała pewne zasady, które wprowadzali już Zygmunt August i Stefan Batory. Kozacy zostali oddani pod opiekę hetmana koronnego – musiał on dbać o to by do rejestru nie wpisano żadnego dezertera ani człowieka karanego sądownie. Ponadto zaznaczała, aby starszy wojska rejestrowego, ale też oficer, rotmistrz i setnik byli szlachcicami.

Artykuł Joanny Hryniewickiej - link do całości w źródle