geopolityka • gospodarka • społeczeństwo • kultura • historia • Białoruś • Estonia • Litwa • Łotwa • Mołdawia • Obwód Królewiecki • Ukraina • Trójmorze • Trójkąt Lubelski
Zdjęcie: Pixabay
03-10-2025 09:58
Wraz ze zbliżającą się zimą, narasta obawa, że Rosja ponownie spróbuje uderzyć w ukraiński system energetyczny. Generałny sekretarz ONZ António Guterres ostrzegł, że Kreml przygotowuje się do celowych działań mających pogrążyć Ukrainę w ciemności i chłodzie. Podobnie wypowiadają się przedstawiciele władz lokalnych i wojskowi, którzy na łamach "Ekonomicznej Prawdy" otwarcie przyznają, że nadchodzące miesiące mogą oznaczać nie tylko regularne ataki, ale i realne zagrożenie dłuższymi przerwami w dostawie prądu i ciepła.
Choć w minionym roku nie doszło do ogólnokrajowych blackoutów, to nigdy całkowicie nie ustały ataki na infrastrukturę energetyczną. Drony i rakiety uderzały w elektrownie i sieci przesyłowe niemal bez przerwy, często odcinając całe miasta od energii. We wrześniu elektrownia pod Kijowem została trafiona dziewiętnastoma dronami, co zdaniem deputowanych zniweczyło rok prac naprawczych. Takie incydenty pokazują, że rosyjskie rozpoznanie infrastruktury jest systematyczne i długofalowe, a celem pozostają zarówno elektrownie cieplne i wodne, jak i magazyny gazu czy rafinerie.
Mimo tego Ukraina wchodzi w tegoroczny sezon grzewczy lepiej przygotowana niż wcześniej. Trwają remonty obiektów, zabezpieczane są zapasy paliw, a kluczowe elementy sieci dodatkowo chronione. Ministerstwo energetyki podkreśla, że obecnie kraj dysponuje wystarczającą mocą wytwórczą, a jeszcze niedawno eksportował rekordowe ilości prądu do Unii Europejskiej. Węgla i paliwa jądrowego zgromadzono na cały sezon, choć eksperci nie mają złudzeń, że wszystko zależeć będzie od intensywności nadchodzących ataków. W przypadku gazu sytuacja wygląda mniej stabilnie: po zeszłorocznych rekordowo niskich rezerwach Ukraina musiała znacząco zwiększyć import, częściowo dzięki wsparciu partnerów międzynarodowych.
Scenariusze wahają się od optymistycznych, zakładających tylko lokalne przerwy, po pesymistyczne, w których kraj może pogrążyć się w ciemności na całe dni. Wiele zależy od pogody, siły obrony przeciwlotniczej i odporności infrastruktury. Były minister energetyki Iwan Płaczko ocenia, że obecnie przygotowanie systemu zasługuje na „trzy plus do czterech” w pięciostopniowej skali. Szczególnie wrażliwe pozostają elektrociepłownie, które nie tylko produkują prąd, ale też dostarczają ciepło – a tego, w przeciwieństwie do elektryczności, nie da się przesyłać między regionami.
Nie można też zapominać o terenach przyfrontowych. Eksperci ostrzegają, że Rosja planuje całkowite zniszczenie infrastruktury energetycznej w pasie kilkudziesięciu kilometrów od granicy, by uczynić go nienadającym się do życia. Tam zagrożenie całkowitym brakiem prądu i ogrzewania jest szczególnie realne.
Mimo to część specjalistów uważa, że rosyjskie możliwości prowadzenia masowych kampanii uderzeniowych zmalały w porównaniu z latami 2022–2023, a ukraiński system obronny i energetyczny znacząco się wzmocnił. „Raczej nie dojdzie do ogólnokrajowego blackoutu, choć lokalne i czasowe wyłączenia są nieuniknione” – ocenia dyrektor Centrum Badań Energetycznych Ołeksandr Charczenko. Po trzech zimach wojny Ukraińcy nauczyli się żyć w warunkach awaryjnych, ale tegoroczna próba może być równie wymagająca jak poprzednie. Najlepszą ochroną pozostaje gotowość na najgorsze, tak by każdy dzień bez przerw w dostawach był miłym zaskoczeniem, a nie czymś oczywistym.
