Zdjęcie: Jana Sznipelson unsplash.com

Nowe studium białoruskiej tożsamości

18-12-2022 12:00

Przeciwników Łukaszenki jest więcej niż zwolenników, jednak na tle wojny i propagandy wzrosła liczba zwolenników integracji z Rosją. - takie wnioski wynikają z badania przeprowadzonego przez Filippa Bikanowa we współpracy z Fundacją Friedricha Eberta. Badanie przeprowadzono za pomocą ankiety internetowej w okresie od 12 sierpnia do 6 września 2022 roku. Co istotne, analityk zastrzega, że takie czynniki jak obawa przed konsekewncjami udziału w badaniu, mogły mieć wpływ na wynik badania.

Bikanow wyróżnił 5 głównych grup Białorusinów, z którymi przeprowadzono badanie, według ich stosunku do samoświadomości narodowej: „świadomych”, „sowieckich”, „kształtujących się”, „obojętnych”, „zrusyfikowanych”. Wśród badanych 14 procent było „świadomych” – są to osoby, które opowiadają się za maksymalnym rozwojem języka i kultury białoruskiej oraz mają proeuropejskie poglądy. 29 procent respondentów to „sowieci”, którzy tęsknią za ZSRR. Dominuje w nich element rosyjsko-sowiecki, ale jest też miejsce jest na świadomość białoruską. Wpływ na to miała polityka „miękkiej białoruskości” ostatniej dekady.

„Kształtujacy się”, stanowili 39 procent badanych, Nie mają określonego stanowiska w sprawie własnej tożsamości narodowej. Największy odsetek z nich, jeśli wziąć pod uwagę region, znajduje się w obwodzie brzeskim.„Obojętni” – 13 procent - nie zwracają prawie żadnej uwagi na kwestie narodowościowe. „Zrusyfikowani” - 4 procent respondentów, określają się jako „Rosjanie”.

W ocenie Bikanowa, idea jedności narodu białoruskiego, ukraińskiego i rosyjskiego stopniowo traci zwolenników. Następuje zerwanie z poglądami sowieckimi i prorosyjskimi. Portret typowego Białorusina jest pozytywny. Białorusini cenią w sobie przede wszystkim życzliwość, pracowitość, uczciwość, współczucie i spokój. Jednocześnie głównymi słabościami są cierpliwość i tchórzostwo. Dość często badani Białorusini uważają się za patriotów.

W porównaniu z ubiegłym rokiem wzrosła liczba zwolenników integracji z Rosją i dziś jest ich nieco więcej niż przeciwników, choć żadne ze stanowisk nie zdobyło większości. W 2022 roku za unią z Rosją opowiedziało się 38 proc. respondentów (plus 10 p.p. w stosunku do poziomu z 2021 roku), 15 proc. za związkiem z UE, 28 proc. za Federacją Rosyjską i jednocześnie UE (minus 5), a zwolenników Białorusi poza wszystkimi związkami geopolitycznymi jest 19% (minus 5). Wśród „świadomych” prawie nikt nie popiera pogłębiania integracji z Rosją w jakiejkolwiek formie. Dla nich ważne jest zachowanie niepodległości narodowej, której w ich mniemaniu może zagrażać integracja. Natomiast, „sowieccy” i „zrusyfikowani” częściej postrzegają Białorusinów i Rosjan jako jeden naród lub uważają się za Rosjan w ogóle. Jeśli chodzi o wojnę, według badań 41% nie opowiada się po żadnej ze stron, 39% popiera Rosję, 20% popiera Ukrainę.