Zdjęcie: Wikipedia

Litwa: opóźnienia w systemie ostrzegania ludności

09-06-2025 14:33

Modernizacja litewskiego systemu ostrzegania ludności w sytuacjach kryzysowych utknęła w martwym punkcie mimo wcześniejszych planów i przekazanych środków finansowych. Audyt przeprowadzony przez Kontrolę Państwa (VK - odp. polskiego NIK) wykazał, że choć na lata 2023–2025 przeznaczono 2,9 mln euro na zwiększenie cyberbezpieczeństwa i niezawodności tego systemu, prace nie zostały rozpoczęte nawet po ponad dwóch latach. Co więcej, „95 proc. środków zaplanowanych na odnowę systemu w latach 2023–2024, za zgodą Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, zostało przekierowanych na składki ubezpieczeniowe pracowników PAGD, odprawy i inne potrzeby”, czytamy w raporcie.

Jednocześnie aż 78 proc. syren alarmowych pozostaje poza zasięgiem centralnego systemu, co znacząco ogranicza możliwość jednoczesnego uruchomienia ostrzeżeń w całym kraju. Brakuje też miejsc w schronach – dla około 361 tys. osób – i kolektywnych obiektach ochronnych – dla kolejnych 200 tys., z czego ponad 91 proc. nie jest przystosowanych dla osób z niepełnosprawnościami. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych planuje do 2030 roku przeznaczyć 27,5 mln euro na poprawę stanu tych obiektów i dodatkowo 77 mln euro na rozwój infrastruktury schronów.

Według byłej minister spraw wewnętrznych Agnė Bilotaitė, opóźnienia wynikają z niekompetencji byłego szefa PAGD, Sauliusa Greičiausa. „Mieliśmy trudności związane z jego brakiem zdolności do sprawnego i kompetentnego wdrażania projektów” – przyznała, podkreślając, że to właśnie brak proaktywności i kompetencji zdecydował o jego niepowołaniu na drugą kadencję. Po jego odejściu w październiku 2023 roku kierownictwo PAGD objął Renatas Požėla, wcześniej szef litewskiej policji.

Obecne kierownictwo resortu zapewnia, że podjęto już odpowiednie kroki i rozpoczęto modernizację. Nowy, zintegrowany system ostrzegania – który ma obejmować SMS-y, syreny, a także komunikaty w radio i telewizji– zostanie wdrożony do końca pierwszego kwartału 2028 roku. Całkowity koszt projektu szacowany jest na 5,88 mln euro, a zakończenie prac planowane jest na czwarty kwartał 2027.  W 2025 roku resort przeznaczył także 15,9 mln euro na unowocześnienie ponad 380 schronów. Obecnie na Litwie istnieje 6 453 takich miejsc, które mogłyby pomieścić około 1,5 mln osób, czyli zaledwie 54 proc. mieszkańców kraju. Ministerstwo zauważa, że 28 samorządów posiada wystarczającą liczbę schronów, jednak 32 nadal odczuwają ich niedobór.