Zdjęcie: MON Litwy

Litewskie społeczeństwo o wydatkach na obronę

28-02-2025 10:37

Badania litewskiej opinii publicznej wskazują na podzielone zdania obywateli w kwestii planów zwiększenia wydatków na obronność do 5–6% PKB w nadchodzących latach. Z danych wynika, że 44% respondentów popiera ten plan, podczas gdy 41,5% jest mu przeciwna. Plan, ogłoszony przez prezydenta Gitanasa Nausiedę, zakłada zwiększenie finansowania w celu przyspieszenia rozwoju dywizji, z pierwotnym celem realizacji do 2036-2040 roku, teraz przewidywanego na 2030. Realizacja planu wiąże się z koniecznością przeznaczenia dodatkowych miliardów euro, a celem jest szybsze wzmocnienie sił zbrojnych w obliczu zagrożeń.

Jako główne grupy popierające plan wskazuje się osoby młode, osoby z wyższym wykształceniem i wyższymi dochodami, a także studentów oraz pracowników służb publicznych. Z kolei starsze grupy wiekowe, zwłaszcza osoby powyżej 50 roku życia, są bardziej sceptyczne wobec takiej decyzji. Dodatkowo, mieszkańcy wsi wyrażają najmniejsze poparcie, w przeciwieństwie do mieszkańców dużych miast, szczególnie stolicy, którzy są bardziej skłonni zaakceptować te zmiany.

Zwiększenie wydatków na obronność wiąże się z obawami niektórych grup społecznych, zwłaszcza tych mniej wykształconych i o niższych dochodach, które obawiają się wyższych podatków i możliwego pogorszenia jakości usług publicznych. Rząd zapewnia, że reforma podatkowa będzie obejmować szersze zmiany, nie ograniczając się jedynie do obronności, a część kosztów obrony ma być pokryta poprzez pożyczki i wzrost dochodów z gospodarki.

Chociaż nie wszyscy są przekonani do zwiększenia wydatków na obronność, przedstawiciele rządu podkreślają konieczność wzmocnienia zdolności obronnych kraju. Opozycja, w tym konserwatyści zdecydowanie popierają plan, wskazując na jego znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego. Z kolei liderzy mniejszych partii wyrażają bardziej krytyczne stanowisko, w tym lider „Świti Niemna”, Remigijus Žemaitaitis, którego stanowisko może być wynikiem odmiennych opinii jego wyborców.

Jednym z kluczowych elementów reformy obronnej jest rozbudowa aktywnej rezerwy wojskowej. W ciągu najbliższych lat Litwa planuje znacząco zwiększyć liczbę rezerwistów, by osiągnąć poziom 42 tysięcy żołnierzy do 2028 roku. Obecnie kraj dysponuje około 25 tysiącami zawodowych wojskowych, co według ekspertów, takich jak amerykański generał w stanie spoczynku Ben Hodges, jest liczbą niewystarczającą do skutecznej obrony kraju w razie zagrożenia. Dlatego kluczowe znaczenie ma utrzymanie dobrze wyszkolonych rezerwistów, którzy regularnie aktualizują swoje umiejętności.

Aby zrealizować ten cel, rząd planuje wydłużyć okres służby w rezerwie z 10 do 15 lat oraz zwiększyć liczbę poborowych. Byli ministrowie obrony wskazują, że to ambitne, ale wykonalne zadanie, zwłaszcza że podobne zobowiązania zostały zapisane w porozumieniach między partiami politycznymi. Aktywny rezerwista to osoba, która ukończyła podstawowe szkolenie wojskowe i regularnie bierze udział w ćwiczeniach, otrzymując wynagrodzenie i sprzęt wojskowy. Poza aktywną rezerwą Litwa posiada również przygotowaną rezerwę, obejmującą ponad 100 tysięcy osób, choć eksperci podkreślają, że jej członkowie powinni częściej uczestniczyć w szkoleniach, by zachować odpowiedni poziom gotowości bojowej.