Estonia: wstępne dyskusje na temat przyszłorocznych wyborach prezydenckich

W Estonii zbliżają się przygotowania do wyborów prezydenckich, które mają odbyć się w 2026 roku. Koalicja rządowa złożona z partii Reform i Eesti 200 dąży do wyłonienia głowy państwa w Riigikogu, jednak opozycja ocenia takie rozwiązanie jako mało prawdopodobne. Obecnie dyskusje o potencjalnych kandydatach są w fazie początkowej.

Toomas Uibo, przewodniczący prtii Eesti 200, podkreślił, że parlament ma teoretyczną możliwość wybrania prezydenta, ale konieczne jest wcześniejsze porozumienie z partią socjaldemokratyczną (SDE) w sprawie wspólnego kandydata. Uibo zaznaczył, że Estonia potrzebuje silnego przedstawiciela, który będzie aktywny w polityce zagranicznej i będzie potrafił reprezentować kraj na arenie międzynarodowej, porównując poszukiwanego lidera do Alexandra Stubba. Podkreślił, że jeśli pojawi się kandydat z większym doświadczeniem w polityce międzynarodowej niż obecny prezydent, jego poparcie będzie należało do niego.

Lauri Läänemets z SDE wskazał, że wybór prezydenta w Riigikogu wymaga współpracy koalicji rządowej i opozycji, ponieważ wyłącznie jedna ze stron nie dysponuje wystarczającą większością. Wyraził też wątpliwość, czy możliwe będzie wcześniejsze przygotowanie wspólnego kandydata, zanim nie ustabilizuje się sytuacja w koalicji. Läänemets ocenił Alara Karisa jako kompetentnego prezydenta, jednak jego reelekcja zależy od woli samego zainteresowanego oraz od poparcia innych partii. Tymczasem sam Alar Karis, niedawno deklarował, że najprawdopodobniej nie będzie ponownie kandydował na ten urząd.

Urmas Reinsalu z opozycyjne Isamaa zaznaczył, że obecnie nie prowadzi się rozmów o kandydatach i że najważniejsze jest przygotowanie zmian w ustawie o wyborze prezydenta, które zwiększyłyby udział przedstawicieli samorządów w kolegium elektorów.

Według Õnne Pillaku z partii Reform dyskusje w parlamencie na temat kandydatów dopiero się rozpoczną, a celem koalicji jest wskazanie osoby, która uzyska większość głosów w Riigikogu. Z kolei Martin Helme z EKRE podkreślił, że jego partia przygotowuje własnego kandydata i nie wspiera reelekcji Karisa, mimo że ocenia jego dotychczasową kadencję pozytywnie pod względem unikania konfliktów społecznych.

Tymczasem Riigikogu rozpatruje projekt zmian w ustawie o wyborze prezydenta, który zwiększyłby liczbę elektorów pochodzących z samorządów i poprawił reprezentację mniejszych gmin oraz opozycji. Zmiany przeszły pierwsze czytanie w parlamencie, a ich wdrożenie ma zapewnić bardziej reprezentatywny charakter wyborów.