Zdjęcie: Pixabay

Sytuacja ekonomiczna Białorusi

10-03-2025 09:36

Ostatnie dane ekonomiczne dotyczące Białorusi pokazują, że kraj zmaga się z rosnącym deficytem handlowym i wzrostem inflacji. Eksperci Eurazjatyckiego Banku Rozwoju wskazują na utrzymujący się wysoki popyt wewnętrzny przy jednoczesnym spowolnieniu wymiany handlowej. W styczniu 2025 roku wartość handlu zagranicznego spadła o 5,1%, a eksport zmniejszył się aż o 11,6%. Szczególnie dotkliwe było ograniczenie sprzedaży towarów do krajów spoza WNP, które spadło o 21,3%.

Handel z głównym rynkiem zbytu, czyli krajami WNP, zmniejszył się o 6,2% rok do roku, co bank tłumaczy wzrostem konkurencji i spadkiem popytu wynikającym z wysokich stóp procentowych w Rosji. Jednocześnie import wzrósł o 1%, co wynikało z rosnącej konsumpcji wewnętrznej. W efekcie deficyt handlowy zwiększył się ponad czterokrotnie w porównaniu do stycznia poprzedniego roku, osiągając poziom 504,3 mln dolarów.

Na tle tych zjawisk gospodarczych „Belarusbank” podniósł oprocentowanie kredytów hipotecznych, co stanowi kolejną podwyżkę po zmianach w lutym. Stawka dla pożyczki „Hipoteka Ekspres” wzrosła z 17,5% do 18,18%. Bank obniżył również maksymalną kwotę kredytu dla mieszkań z rynku wtórnego – z 100% do 90% wartości nieruchomości. Oprocentowanie kredytów refinansujących również wzrosło do 18,18%. Takie zmiany to nie tylko efekt polityki pojedynczych banków – Narodowy Bank Białorusi podjął działania mające na celu ograniczenie nadmiernego zadłużenia społeczeństwa, co według regulatora może stanowić zagrożenie dla stabilności finansowej kraju. Przypomnijmy, że Białorusini regularnie biją rekordy w łącznej kwocie zaciągniętych kredytów. Narodowy Bank jest zaniepokojony wysokim tempem wzrostu kredytów udzielanych ludności.

Władze kontynuują także politykę dedolaryzacji gospodarki. Zakaz stosowania klauzul walutowych w umowach najmu, leasingu i sprzedaży nieruchomości dla osób fizycznych jest już faktem, a Ministerstwo Gospodarki rozważa jego rozszerzenie na kolejne sektory. „Na początku pojawiało się wiele pytań, jak wyrażać zobowiązania w umowach. Podpowiadaliśmy alternatywy – np. indeks cen konsumpcyjnych” – wyjaśniła wiceminister gospodarki Jelena Boligatowa. Jej zdaniem Białorusini stopniowo przestają używać dolarowego przelicznika w codziennym życiu, a młodsze pokolenie już prawie nie posługuje się nim w rozmowach.

Z oficjalnych danych Belstatu wynika, że inflacja w lutym wyniosła 1,3%, co oznacza wzrost cen o 2% od początku roku i 5,6% w ujęciu rocznym. Po raz pierwszy od dwóch lat miesięczna inflacja przekroczyła poziom 1%. Wzrost cen przewyższył również prognozy rządowe – dopuszczalny limit wynosił 1,9%, a rzeczywisty wzrost osiągnął 2%. Największy wpływ na inflację miały podwyżki opłat za mieszkanie i usługi komunalne, które zdrożały o 10,5% w porównaniu do stycznia. Podrożały również usługi medyczne, żywność oraz odzież. Z drugiej strony odnotowano spadek cen na transport lotniczy (o 5,7%, co było wynikiem promocji Belavii), warzywa oraz sprzęt AGD.

Wszystkie te czynniki – wzrost deficytu handlowego, drożejące kredyty, polityka dedolaryzacji oraz przyspieszająca inflacja – wskazują na istotne zmiany w białoruskiej gospodarce. Władze próbują balansować między kontrolą cen, ograniczeniem zadłużenia i stabilizacją rynku, ale sytuacja pozostaje dynamiczna.