Zdjęcie: Artem Podrez Pexels.com

O tożsamości Białorusinów

20-02-2025 08:14

Białoruscy socjolodzy Filip Bikanau i Kanstancin Niestiarowicz przeprowadzili niezależne badanie dotyczące samoidentyfikacji Białorusinów w 2024 roku. Wyniki tego badania dostarczają interesujących informacji na temat postrzegania tożsamości narodowej przez mieszkańców Białorusi. Badanie zostało przeprowadzona online wśród osób w wieku 18–64 lat, zamieszkujących miasta.

Wyniki badania pozwoliły na wyodrębnienie pięciu grup Białorusinów w zależności od ich podejścia do świadomości narodowej. Wśród nich znajdują się osoby świadome (11%), sowieckie (24%), kształtujące swoją tożsamość (25%), obojętne (32%) oraz zrusyfikowane (7%). Pomimo że 63% badanych uważa język białoruski za swój ojczysty, to na co dzień używa go jedynie 11%. Tylko 4% respondentów uznało posługiwanie się językiem białoruskim za kluczowy element tożsamości narodowej.

Religia nie stanowi czynnika jednoczącego społeczeństwo. Socjolodzy zauważyli jednak, że istnieją pewne elementy kultury, które łączą ludzi różnych grup. Do takich symboli należą zespół „Piesniary”, twórczość Janki Kupały i Jakuba Kołasa, tradycyjne potrawy jak draniki, a także marki takie jak „Komunarka” czy BelAZ. W kwestii konsumpcji treści kulturowych wpływy rosyjskie nie zdominowały rynku – Białorusini często wybierają zachodnią i lokalną twórczość.

Większość społeczeństwa nie opowiada się za dalszą rusyfikacją kraju. Około 45% uważa, że obecna równowaga między językiem białoruskim a rosyjskim w przestrzeni publicznej jest odpowiednia. Natomiast od 20 do 30% ankietowanych chciałoby większej obecności języka białoruskiego w różnych sferach życia. Jednocześnie socjolodzy zauważyli, że postawy sowieckie oraz obojętność wobec tożsamości narodowej mogą przyczyniać się do napięć społecznych. Tymczasem elementy białoruskiej świadomości i kosmopolityzmu są szerzej akceptowane przez różne grupy społeczne.

Jeśli chodzi o język, mimo że większość Białorusinów posługuje się na co dzień rosyjskim, niewielki odsetek popiera dalszą rusyfikację. Blisko połowa badanych akceptuje obecny stan rzeczy, jednak socjolodzy sugerują, że popularyzacja języka białoruskiego może przebiegać poprzez jego kojarzenie z młodzieżą i inteligencją. Wśród Białorusinów przebywających za granicą udział osób o silniejszym poczuciu białoruskiej tożsamości jest prawdopodobnie wyższy. Przymusowa emigracja mogła wpłynąć na wzrost liczby świadomych oraz tych, którzy dopiero kształtują swoją narodową tożsamość, jednak dokładne dane na ten temat wciąż pozostają nieznane.