Nowelizacja litewskiej ustawy o wywiadzie

Seimas przyjął nowelizację ustawy o wywiadzie, wprowadzającą szereg zmian. Nowe przepisy określają zadania wywiadu jako przewidywanie, identyfikowanie i eliminowanie zagrożeń zewnętrznych, które mogą wpłynąć na suwerenność, integralność terytorialną, porządek konstytucyjny, interesy państwa oraz potencjał obronny i gospodarczy Litwy.

Ustawa rozszerza kompetencje służb wywiadowczych, umożliwiając nie tylko gromadzenie informacji, lecz także bezpośrednie przeciwdziałanie ryzykom i zagrożeniom. Wywiad będzie mógł stosować środki eliminujące zagrożenia, weryfikować dokumenty osób, pojazdów, ładunków i przedmiotów, a także czasowo je zatrzymywać w trakcie niezbędnych czynności kontrolnych. Służby będą mogły również dyskretnie pobierać odciski palców, próbki głosu czy zapachu oraz oznaczać obiekty w sposób nie zagrażający życiu lub zdrowiu. Przewidziano także możliwość posiadania broni służbowej, specjalistycznych środków i materiałów wybuchowych. Nowelizacja została uzupełniona poprawkami do ustaw o Radzie Obrony Państwa i kontroli broni i amunicji, w tym wprowadzającymi mechanizm zatwierdzania środków eliminujących zagrożenia oraz możliwość nagradzania funkcjonariuszy wywiadu imiennym egzemplarzem broni.

Dainius Gaižauskas, przewodniczący komisji parlamentarnych ds. wywiadu, podkreślił, że nowe przepisy pozwolą funkcjonariuszom działać samodzielnie w sytuacjach zagrożenia, np. kontrolując podejrzane pojazdy czy osoby przy obiektach służb, bez konieczności wzywania policji. W wyjątkowych przypadkach możliwe będzie podjęcie natychmiastowych działań w celu neutralizacji zagrożeń, przy czym wszystkie czynności będą wymagały potwierdzenia zasadności w ciągu 24 godzin przez sąd rejonowy, a materiał dowodowy będzie weryfikowany przez kontrolera wywiadu.

Nowela wprowadza także zmiany w systemie wynagrodzeń i świadczeń dla pracowników służb wywiadowczych, ujednolicając uprawnienia w zakresie dodatków, wsparcia przy reintegracji zawodowej po zakończeniu służby oraz wprowadzając nowe świadczenia stosowane w siłach zbrojnych, w tym rekompensatę kosztów podróży oraz nagrody za wyniki służby. Za przyjęciem ustawy głosowało 68 deputowanych, żaden nie był przeciw, a 8 wstrzymało się od głosu. Przepisy wejdą w życie 1 lutego 2026 roku.