Zdjęcie: Pixabay

Gaz dotarł do Naddniestrza

02-02-2025 09:00

Premier Mołdawii, Dorin Recean, skomentował decyzje podjęte przez krajową Komisję ds. Sytuacji Wyjątkowych, podkreślając ich znaczenie dla zapewnienia dostępu do energii elektrycznej i ogrzewania dla wszystkich obywateli. Zwrócił uwagę na trudny kontekst geopolityczny, wskazując, że działania Rosji mają na celu wywołanie konfliktu między obiema stronami Dniestru. Rano 1 lutego Moldovagaz rozpoczął dostawy gazu do Naddniestrza. Dostawa rozpoczęła się o 8:30, a ilość gazu wpompowanego do systemu rurociągów na lewym brzegu jest wystarczająca, aby „utrzymać ciśnienie”. To czy ostatecznie kończy to obecny, spowodowany przez rosyjski Gazprom kryzys energetyczny, przekonamy się w następnych tygodniach.

Według premiera Mołdawii podjęte środki mają na celu ochronę obywateli przed rosyjskim szantażem energetycznym oraz zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Rząd podkreśla, że priorytetem jest równe traktowanie wszystkich mieszkańców, zarówno na prawym, jak i lewym brzegu Dniestru. W związku z tą decyzją, spółka Energocom została zobowiązana do zakupu gazu ziemnego o wartości 20 milionów euro z europejskich i ukraińskich platform handlowych. Gaz ten ma być dostarczany na obie strony rzeki we współpracy z Tiraspoltransgaz i Vestmoldtransgaz.

Pierwsze dostawy gazu z Unii Europejskiej dotarły już do Naddniestrza, a lider regionu, Wadim Krasnosielski, podziękował za to przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen, nie wspominając jednak o roli Kiszyniowa w organizacji tych dostaw. Jednocześnie rząd Mołdawii poinformował, że do 1 marca 2025 roku Tiraspoltransgaz musi zwrócić dostarczony gaz w formie niematerialnej lub dokonać płatności pieniężnej, w tym VAT. W Naddniestrzu przerwy w dostawie prądu zakończyły się 1 lutego, a dzisiaj,  zostaną wznowione dostawy gazu do gospodarstw domowych  - poinformował Krasnosielski.

Premier Recean ogłosił również, że Mołdawia otrzyma od Unii Europejskiej 64 miliony euro zamiast wcześniej deklarowanych 30 milionów. Środki te zostaną przeznaczone na zakup gazu i energii elektrycznej dla obu stron Dniestru, przy czym 20 milionów euro zasili dostawy gazu humanitarnego dla Naddniestrza, a 10 milionów euro pokryje koszty zakupu energii elektrycznej dla prawego brzegu. Pozostałe 34 miliony euro mają wesprzeć mołdawski budżet państwa.

Rząd Mołdawii odniósł się także do obaw dotyczących wspierania separatystycznego regionu, wskazując na dwa kluczowe powody swoich działań. Po pierwsze, chodzi o zapewnienie pomocy humanitarnej mieszkańcom, którzy borykają się z brakiem ciepła, prądu i wody. Po drugie, z przyczyn technicznych, ponieważ przerwanie dostaw energii elektrycznej przez Naddniestrze mogłoby poważnie zaszkodzić dostawom dla prawego brzegu Dniestru.

Ważnym krokiem w kierunku uniezależnienia Mołdawii od rosyjskich dostaw energii jest przyspieszenie budowy linii przesyłowej wysokiego napięcia Vulcănești-Kiszyniów. Prezydent Maia Sandu poinformowała, że rząd rozmawia z Bankiem Światowym  na temat przyspieszenia oddania tej linii do użytku, planowanego obecnie na koniec 2025 roku. Wprowadzenie tej infrastruktury do eksploatacji umożliwi Mołdawii import energii elektrycznej bez konieczności korzystania z kontrolowanego przez Rosję węzła energetycznego w Naddniestrzu, co znacząco osłabiłoby możliwości szantażu energetycznego ze strony Moskwy.

Tymczasem w Kiszyniowie odnotowano wzrost liczby zgłoszeń o intensywnym zapachu gazu. Chișinău-gaz, operator systemu przesyłowego, wyjaśnił, że prawdopodobną przyczyną jest zwiększona ilość środka zapachowego dodawanego do gazu, co ma na celu ułatwienie wykrywania ewentualnych wycieków. Mieszkańców wezwano do zachowania spokoju i zgłaszania wszelkich podejrzeń dotyczących wycieków do odpowiednich służb ratunkowych.